Martes, Marso 19, 2024

Minsan, sa isang kainan

MINSAN, SA ISANG KAINAN

masarap ang lasa ng kinain
kahit di mo man iyon napansin
nabusog ako kahit patpatin
salamat sa pagkai't inumin

gayunman, ramdam ko ang ligaya
pag mutyang diwata ang kasama
na sa panitik ay aking musa
nang makatha ang nasang nobela

di naman ako isang bolero
na ang dila'y matamis na bao
ang pagsinta ko'y sadyang totoo
ay, baka naman langgamin tayo

sa pagkaing masarap nabusog
at ngayon ay nais kong matulog

- gregoriovbituinjr.
03.19.2024

Pag-ibig

PAG-IBIG

marami nang nagpatiwakal dahil sa pag-ibig
subalit sa ganitong kaso'y sino ang umusig
maraming nagkahiwalay matapos magkaniig
habang ang iba'y walang maipalamon sa bibig

binibigay ng lalaki ay tsokolate't rosas
na sa panahon daw ngayon ay talaga nang gasgas
dapat daw inihahandog na'y isang kabang bigas
na ipambubuhay sa magiging pamilya't bukas

subalit dalawang puso ang nagkaunawaan
di man bumigkas ng salita'y nagkaintindihan
mata sa mata, titig sa titig, nagkatitigan
habang si Kupido at Eros ay nakamasid lang

O, pag-ibig, ikaw nga ang sa mundo'y bumubuhay
nang itanim ang binhi hanggang tumubo ang palay
nang dahil sa iyo ay nagtangkang magpakamatay
buti't may isa pang pag-ibig na nagbigay-buhay

- gregoriovbituinjr.
03.19.2024

* litrato mula sa app game na Word Connect

Tara sa rali sa a-Bente

TARA SA RALI SA A-BENTE

naghahanda na para sa rali
nang di tayo magsisi sa huli
dapat makibahagi't sumali
raling anti-ChaCha sa a-Bente

sa totoo lang, di ko mawari
na sandaang porsyentong mag-ari
ang dayuhan sa lupa ng lipi
kaya ang ChaCha'y tinutunggali

kung tatanghod ka na lamang dito
manonood, makikiusyoso
baka bulagain na lang tayo
lahat ng lupa'y ari ng dayo

ay, iskwater sa sariling bayan
ang porsyento'y magiging sandaan
ganito ba'y iyong papayagan?
o sumama ka't ating tutulan?

isa lang iyan sa isyu roon
pag binuksan na ang Konstitusyon
baka baguhin ang term extension
at nukleyar na'y payagan ngayon

sa a-Bente ng hapon tara na
sa Kongreso, tayo'y mangalsada
pagtutol ng masa'y ipakita't
isigaw: Ayaw namin sa ChaCha!

- gregoriovbituinjr.
03.19.2024

Lunes, Marso 18, 2024

Meryenda

MERYENDA

tubig at sky flakes ang meryenda
mula maghapong pangangalsada
kailangang may lakas tuwina
lalo na't nag-oorganisa ka

ng laban ng dukha't manggagawa
upang di ka laging nanghihina
di dapat gutom ang maglulupa
na adhikang baya'y guminhawa

tara munang magmeryenda rito
tubig man at sky flakes lang ito
libre kita, sagot mo ang kwento
habang sagot ko naman ay isyu

katulad ng isyung panlipunan
bakit ChaCha ay dapat tutulan
ChaCha iyan para sa iilan
di pangmasa kundi pandayuhan

- gregoriovbituinjr.
03.18.2024

"Ayoko sa sistemang bulok!" ~ Eugene V. Debs

"AYOKO SA SISTEMANG BULOK!" ~ EUGENE V. DEBS

"I am opposing a social order in which it is possible for one man who does absolutely nothing that is useful to amass a fortune of hundred of millions of dollars while millions of men and women who work all their lives secure barely enough for a wretched existence." ~ Eugene V. Debs, US Labor and Socialist Leader, Presidential Candidate, June 16, 1918

kaygandang sinabi ni Eugene V. Debs noon
na sa mga tulad ko'y isang inspirasyon
ayaw niya ng sistemang animo'y poon
ang isang tao na tangan ay milyon-milyong
dolyar habang milyong obrero'y hirap doon

habang pinapanginoon ang isang tao
dahil sa kanyang yaman at aring pribado
nagpapatuloy naman sa pagtatrabaho
ang milyong obrerong nagbabanat ng buto
upang pamilya'y buhayin sa mundong ito

inilarawan niya'y bulok na sistema
kung saan pinapanginoon ay burgesya
nais niyang lipunan ay sinabi niya
na lipunang walang panginoon talaga
walang poong maylupa at kapitalista

tulad ko, ang nais niya'y lipunang patas
na mga tao'y kumikilos ng parehas
walang mayaman, walang lamangan at hudas
walang pribadong pag-aari't balasubas
kundi pagpapakatao ang nilalandas

- gregoriovbituinjr.
03.18.2024

* litrato mula sa google

Sa tindahan ng aklat

SA TINDAHAN NG AKLAT

patingin-tingin lang, / di naman bibili
ng nakitang librong / nadaanan dini
na sa aking isip / ay makabubuti
nang maehersisyo / yaring guniguni

naririto pa rin / akong nangangarap
na maraming bansa'y / mapuntahang ganap
pati na lipunang / sadyang mapaglingap
na sa pagbabasa / minsan nahahanap

di pa makabili / ng libro ng tuwa
hanggang bulsa'y butas / sa maong kong luma
wala pang panggugol, / ipon pa'y di handa
sinturong masikip, / luluwag ding sadya

mabibili ko rin / ang asam na aklat
lalo't panitikang / tinugma't sinukat
pagkat sa bulsa ko'y / di naman mabigat
nagtitipid lamang, / di naman makunat

- gregoriovbituinjr.
03.18.2024

* litrato'y kuha ng maybahay ng makata

Kay-ikli nitong tula

kay-ikli nitong tula
sa danas na kayhaba
kakaunting kataga
subalit masalita
sa mga isyu't paksa
ay tila kulang pa nga
laksa mang dusa't luha
ay di mo mahalata

- gregoriovbituinjr.
03.18.2024

Tugon sa tula ng kamakatang Glen Sales

TUGON SA TULA NG KAMAKATA

oo, tanda ko pa, kamakata
bata pa'y hilig nating tumula
sa gubat man ng panglaw at mangha
pag may tula'y di nangungulila

tula ng tula noon pang bata
na samutsari ang pinapaksa
balak, bulaklak, sinta, diwata
alay sa inang mahal na sadya

hanggang ngayong tayo'y tumatanda
pagtula nati'y sumasariwa
may umagos mang dugo at luha
tumutulang buong puso't diwa

salamat, kaibigang makata
kaharapin man ay dusa't sigwa
tula'y tulay sa langit at lupa
mabuhay ka at ang ating tula

- gregoriovbituinjr.
03.18.2024

Linggo, Marso 17, 2024

Wakasan ang OSAEC!

WAKASAN ANG OSAEC!

Nitong Pebrero 13, 2024 ay naglathala ng infographics ang Philippine Information Agency (PIA) hinggil sa Republic Act 11930, na kilala ring Anti-Online Sexual Abuse and Exploitation of Children (OSAEC) and Anti-Child Sexual Abuse or Exploitation Materials (CSAEM) Act.

Naisabatas ito noong Hulyo 30, 2022, panahon na ni BBM subalit nakasulat sa batas ay si Pangulong Duterte. May kalakip itong pasubali: Approved: Lapsed into law on JUL 30 2022 without the signature of the President, in accordance with Article VI Section 27 (1) of the Constitution.

Matatagpuan ang nasabing batas sa kawing na: https://lawphil.net/statutes/repacts/ra2022/ra_11930_2022.html at ang Implementing Rules and Regulations (IRR) nito, na umaabot ng 73 pahina at naka-pdf file, ay nasa kawing na:  https://www.doj.gov.ph/files/2023/ISSUANCES/RA%2011930%20IRR.pdf.

Sa infographics ng PIA, may apat itong kahon na may litrato at pagtalakay. Makikita ito sa kawing na: https://pia.gov.ph/infographics/2024/02/13/batas-laban-sa-digital-child-sexual-abuse.

Narito ang mga nakasulat:
Unang kahon - Mga dapat malaman ukol sa R.A.11930 
Anti-Online Sexual Abuse and Exploitation of Children (OSAEC) and Anti-Chile Sexual Abuse or Exploitation Materials (CSAEM) Act.

Ikalawang kahon - Mga nakapaloob sa R.A.11930
- Koordinasyon sa internet service providers at telecommunications companies upang matanggal at mapigilan ang pagkalat ng CSAEM sa internet.
- Responsibilidad ng mga may-ari ng internet cafe, hotspots, at kiosks na ipabatid sa publiko ang mahigpit na ipinagbabawal ng R.A.11930 ang sekswal na pang-aabuso sa mga bata online at offline.
- Tungkulin ng mga may-ari, nagpapaupa, sub-lessors, operators, at tagapangasiwa ng mga hotel, motel, residential homes, condominiums, dormitories, apartments, transient dwellings, at iba pa, na ipaalam sa NCC-OSAEC-CSAEM ang anumang pangyayari ng OSAEC sa kanilang lugar.
- Offenders Registry - pagkakaroon ng talaan ng child sexul offenders.
- Pangangalaga ng mga lokal at nasyonal na ahensya sa mga kabataang naging biktima ng sekswal na pang-aabuso.

Ikatlong kahon - (Depinisyon)
OSAEC
- Tumutukoy sa paggamit ng Information and Communications technology (ICT) sa sekswal na pang-aabuso at/o pananamantala sa mga bata
- Kabilang dito ang mga sitwasyon kung saan bahagi ng offline na pang-aabuso at/o pananamantalang sekswal ay isinagawa online
- Saklaw nito ang produksyon, pagpapakalat, at pag-aari ng CSAEM mayroon man o walang pahintulot ng biktima

CSAEM
- Tumutukoy sa mga materyal na naglalarawan sa isang bata na kasali o nakikibahagi sa sekswal na aktibidad, maging tunay man ito o kunwari lamang
- Kasama rito ang mga materyal na nagpapakita sa sekswal na pang-aabuso at/o pananamantala sa isang bata, naglalarawan sa bata bilang isang sekswal na bagay, o nagpapakita ng mga pribadong pag-ri ng katawan ng isang bata
- Ang mga materyal na ito ay maaaring ginawa offline o sa pamamagitan ng ICT

Ikaapat na kahon - Paano makakaiwas sa OSAEC?
- Huwag magbahagi ng personal na impormsyon, litrato, at video sa mga taong nakilala lamang sa internet.
- Para sa mga magulang, siguraduhing gabayan at i-monitor ang mga kausap at gawain ng inyong mga anak sa social media
- Kung maaari, panatilihing pribado lamang sa inyong pamilya at kaibigan ang mga litrato at video ng inyong mga anak.
- Ipagbigay-alam agad sa kinauukulan kung makaranas ng kahit anong paraan ng pang-aabuso.


Strengthen online safety of children with RA 11930 or the Anti-Online Sexual Abuse or Exploitation of Children and Child Sexual Abuse or Exploitation Materials Act, or more commonly known as the Anti-OSAEC and CSAEM Act!

While the internet opens doors to possibilities, it also exposes children to dangers, including sexual abuse and exploitation. The Anti-OSAEC and CSAEM Act substantially reduces such danger by, among others, establishing the National Coordination Center against OSAEC and CSAEM, enhancing coordination and reporting mechanisms, and further firming up the duties and obligations of concerned actors, especially internet intermediaries.

Together, let's shape a safer digital world for our children!

Ang usaping ito'y ginawan ko ng tula bilang ambag sa pagtataguyod ng proteksyon sa mga bata:

WAKASAN ANG OSAEC!

halina't ang OSAEC ay ating labanan
na pag-abusong sekswal ang pinatungkulan
lalo sa online na biktima'y kabataan
ganitong krimen ay huwag nating hayaan

ay, iba na talaga ang panahon ngayon
may pag-abusong sekswal na gamit ang selpon
may pornograpiya o anupaman iyon
mga sexual maniac ay diyan nagugumon

kaya bantayan po natin ang mga anak
dapat kaligtasan nila'y ating matiyak
baka nang dahil diyan, sila'y mapahamak
makilala pa nila'y manloloko't manyak

kaya aralin natin ano ang OSAEC
paanong di mabiktima ng mga switik
paano iiwasan ang mga limatik
na baka sa iyong anak ay nasasabik

iwasan ang materyal na pornograpiya
at online na sekswal na pananamantala
dapat sa nagkasala'y matinding parusa
pagkat bata sa online ang binibiktima

- gregoriovbituinjr.
03.17.2024

* litratong silhouette mula sa google

Bolpen at kwaderno

BOLPEN AT KWADERNO

ang sabi ng isang kasama
na bilin daw ng kanyang lola
maigi'y lapis na mapurol
kaysa matalas na memorya
payo itong tumpak talaga

mabuti't kayrami kong bolpen
na handa pag may aakdain
kayhirap ngang nasa memorya
lamang ang nais mong sabihin
kundi sa papel ay sulatin

sa pagkwento, tula't balita
na palagi kong ginagawa
handa ang paksang kakathain
na nginata ng puso't diwa
sa paglaon, ilalathala

tangan ang bolpen ko't kwaderno
minsan, nasa bag at bulsa ko
upang agad kong matuligsa
ang mga tiwali at trapo
sa mga tula, dagli't kwento

ang lapis ko man ay mapurol
sa kwaderno ko'y bumubukol
ang samutsaring paksa't isyu
ng paninindiga't pagtutol
sa sistemang bulok, masahol

- gregoriovbituinjr.
03.17.2024

Ipipinta sa mga salita

IPIPINTA SA MGA SALITA

ipipinta sa mga salita
at ilalarawan sa kataga
ang laksa-laksang isyu ng madla
patungo sa lipunang adhika

ngunit paano ba ilarawan
yaong mga konseptong pambayan
tulad ng hustisyang panlipunan
at mga karapatan ng tanan

ang makata'y mag-iimbestiga
minsan siya'y mamumulitika
upang mga detalye'y makuha
at pangyayari'y mabatid niya

saka niya iyon nanamnamin
kung kinakailangan, kudkurin
nakatagong laman ay katasin
at ang mga bagaso'y tanggalin

saka unti-unting isusulat
mga detalye'y isisiwalat
matamis, mapakla o makunat
ipababatid iyon sa lahat

- gregoriovbituinjr.
03.17.2024

Isang madaling araw

ISANG MADALING ARAW

bakit kaya di ko malirip
ang aking nasa't panaginip
bungang tulog na di maisip
sa madaling araw ng inip

bigla akong napamulagat
bumangon agad at nagmulat
pagkat binti'y namumulikat
namimitig hanggang balikat

tila baga ako'y kinuyog
ng sanlibo't isang bubuyog
buong katawan ko'y nabugbog
araw ko na ba'y papalubog?

nadama iyon ng sandali
kaya napangiwi ang labi
nais kong makatulog muli't
di managinip ng pighati

- gregoriovbituinjr.
03.17.2024

Sabado, Marso 16, 2024

Pangangalsada

PANGANGALSADA

ako'y maglulupa / at nangangalsada
nagtatanim-tanim / kausap ang masa
inaalam pati / ano ang problema
nang binhing ipunla'y / wasto sa kanila

ang gawaing masa'y / yakap na tungkulin
upang iparating / itong adhikain
dukha't manggagawa / ay organisahin
at nang sambayanan / ay mapakilos din

sa pangangalsada / ako'y nakatutok
adhika'y baguhin / ang sistemang bulok
misyong baligtarin / ang imbing tatsulok
upang mga dukha'y / mamuno sa tuktok

nangangalsada man / sa araw at gabi
tuloy ang pagbaka't / kaisa sa rali
isyu'y nilalantad / sa nakararami
sa laban ng masa'y / kasangga't kakampi

tibak na Spartan, / tangan ang prinsipyo
na naninindigan / sa sistemang wasto
asam ay lipunang / sadyang makatao
palakad ay patas / sa bayan at mundo 

- gregoriovbituinjr.
03.16.2024

China, 'di raw inaangkin ang buong WPS

CHINA, 'DI RAW INAANGKIN ANG BUONG WPS

Pinabulaanan ng Chinese Foreign Ministry na pag-aari ng kanilang bansa ang buong South China Sea at lahat ng karagatang nasa "dotted line" bilang kanilang teritoryo.

Ayon kay Wang Wenbin, spokesperson ng ahensya, hindi kailanman inihayag ng China na pag-aari nila ang buong South China Sea. ~ ulat mula sa pahayagang Bulgar, Marso 16, 2024, pahina 2

aba'y nagsalita na ang Chinese Foreign Ministry
di raw inaangkin ng China ang West Philippine Sea
mismong si Wang Wenbin, spokesperson nito'y nagsabi
anya, "China never claimed that the whole of South China Sea
belongs to China," sana sa sinabi'y di magsisi

mga sinabi niya'y nairekord nga bang sadya?
upang di balewalain ang banggit na salita
gayong hinaharang papuntang ating isla pa nga
iba ang sinasabi sa kanilang ginagawa
huwag tayong palilinlang sa sanga-sangang dila

dapat lang ipaglaban ang sakop na karagatan
para sa ating mga mangingisda't mamamayan
balita iyong mabuting ating paniwalaan
kung di diversionary tactic at kabulaanan

- gregoriovbituinjr.
03.16.2024

Tarang maglakbay

TARANG MAGLAKBAY

ako'y naglalakbay / sa paroroonan
habang binabasa'y / libro sa aklatan
ginagalugad ko / ang mga lansangan
upang matagpuan / yaong karunungan

nagbakasakali / namang sa paglaon
ay matagpuan ko'y / yaman ng kahapon
di ginto't salapi, / pilak o medalyon
kundi rebolusyon / at pagberso noon

tara, tayo namang / dalawa'y maglakbay
tungo sa sakahang / puno pa ng palay
tungong karagatang / kayrami pang sigay
tungong himpapawid / na lawin ang pakay

O, ako diyata'y / isang manunula
isang manunulay / sa tulay ng tula
galugad ang loob / niring puso't diwa
sa mga panahong / tula'y di matudla

- gregoriovbituinjr.
03.16.2024

Biyernes, Marso 15, 2024

Titser, na-depress, nagpasagasa sa trak, patay!

TITSER NA-DEPRESS, NAGPASAGASA SA TRAK, PATAY!

BULA, Camarines Sur - Kalunos-lunos na kamatayan ang sinapit ng 52-anyos na babaeng guro matapos na pinaniniwalaang sinadya nitong magpasagasa sa paparating na trak sa kahabaan ng national highway sa Zone-5, Brgy. Palsong sa bayang ito kamakalawa ng gabi.

Sa ulat, dakong alas-6 ng gabi ay nakita mismo sa kuha ng CCTV camera sa naturang lugar na naglalakad ang biktima sa tabi ng highway. Gayunman, bigla siyang tumakbo sa gitna at sinalubong ang paparating na trak... ~ ulat mula sa pahayagang Pilipino Star Ngayon, Marso 14, 2024, pahina 9

O, kaytindi pag ang dinanas mo'y depresyon
na mismong sarili'y gagawan ng represyon
lalo't di kinaya ang problemang naipon
na ang sariling buhay na'y nais itapon

nakagugulat na mismong gurong na-depress
ay nagpasagasa sa trak, ito na'y labis
di ba naresolba ang problemang tiniis?
kaya dinamay ang trak na humahagibis?

grabe ang ulat sa pahayagang nabasa
lalo pa't guro'y ikalawang magulang na
ngunit tao rin siyang may dalang problema
sa paaralan, sa kasama, sa pamilya

wala ba ritong nakapansing kapwa guro?
na depresyon nitong guro'y di naglalaho?
na problema nito'y tila naghalo-halo?
animo'y karambolang nagkalabo-labo?

sa pamilya pong naiwan, pakikiramay
di natin masabing ganyan kasi ang buhay
minsan, masaya; madalas puno ng lumbay
mahalaga, problema'y kakayaning tunay

- gregoriovbituinjr.
03.15.2024

Nais kong kumatha ng tula

NAIS KONG KUMATHA NG TULA

nais kong kumatha ng tula
samutsari ang pinapaksa
kung saan ba tayo nagmula
bakit ba manggagawa'y dukha

liliparin ang alapaap
o kaya'y sasakyan ang ulap
paano natin malilingap
ang laksa-laksang mahihirap

bakit may basura sa daan
at maraming batang lansangan
ano bang dapat pag-usapan
bukod sa prinsipyo't lipunan

paninindigan at pag-ibig
habang diwata ang kaniig
ang pagsinta'y di padadaig
kahit sa sinong manlulupig

nais kong tula ay isulat
habang ako'y pinupulikat
ang aking pluma'y di maawat
habang paa'y sa lupa lapat

halina't itayo ang mundo
isang hardin ng paruparo
na pulos nektar ang produkto
sa digmang rosas na aktibo

- gregoriovbituinjr.
03.15.2024

Nanggahasa ng 5-anyos, ari, kinalos

NANGGAHASA NG 5-ANYOS, ARI KINALOS

Isang lalaki na suspek sa panghahalay sa limang taong gulang na batang babae ang natagpuang patay at halos maputol ang ari sa bakanteng lote sa Claver, Surigao del Norte noong Martes. ~ ulat mula sa pahayagang Abante, Marso 15, 2024, pahina 8

ay, karumal-dumal ang sinapit
nang umano'y nanghalay ng paslit
siya na'y tuluyang iniligpit
ari'y may laslas, tila ginilit

agad nagsumbong ang nakakita
kaya pulis ay nag-imbestiga
natagpuang may tama ng bala
salvage ang nangyari sa biktima

nanggahasa raw ng limang anyos
kaya ang kanyang ari'y kinalos
ito ba'y may kaugnayang lubos
sa rape? sa kanya'y sinong tumapos?

nararapat bang paghihiganti?
ang gayong ginawa't pangyayari?
mata sa mata nga ba ang sabi?
at di na idinaan sa korte?

- gregoriovbituinjr.
03.15.2024

Huwebes, Marso 14, 2024

4-anyos, inabuso ni Uncle

4-ANYOS, INABUSO NI UNCLE

si Uncle, napakabastos pala 
aba'y kanyang inabusong lubos
ang pamangkin, kanyang minolestiya'y
batang babaeng apat na anyos

napansin lang ng ina ng bata
ari nito'y ayaw pahawakan
sa ina at masakit daw sadya
ang ari gayong hinuhugasan

dito na kinabahan ang nanay
sa nadiskubre sa munting anghel
kanya palang anak ay hinalay
ng walang iba kundi ni Uncle

napag-alamang paralisado
ang kalahati nitong katawan
subalit nagawa pa rin nito
sa pamangkin yaong kahayukan

sa kabila nito'y nakatakas
ang Uncle na kapatid ng ina
ah, saan mang gubat ay may ahas
kadugo na'y kinakatalo pa

dapat nang mahuli ang tiyuhin
nang managot sa pagkakasala
pagkat ang epekto sa pamangkin
ay madadala hanggang pagtanda

- gregoriovbituinjr.
03.14.2024

3-anyos, ginilitan ng ama

3-ANYOS, GINILITAN NG AMA

Karumal-dumal ang sinapit ng 3-anyos na batang babae matapos gilitan habang natutulog ng kanyang desperadong ama na nagpakamatay rin matapos tarakan ng patalim ang sarili nitong Lunes ng hapon... ~ ulat mula sa pahayagang Pilipino Star Ngayon, Marso 14, 2024, pahina 9

dahil nga ba sa pag-ibig at hiwalayan
ang siyang sanhi ng dalawang kamatayan
hiwalay na ang tatay sa ina ng bata
ang ina'y nagbalik, ama'y naging balisa

subalit bakit kailangan pang madamay?
ang inosenteng anak sa kanilang away?
ayon sa ulat, bata'y pinatulog muna
tapos ay ginilitan ng sariling ama

matapos iyon, ang ama'y nagpatiwakal
yaong nangyari'y talagang karumal-dumal
na di naagapan dahil daw sa depresyon
bakit nangyari? bakit naganap ang gayon?

problemang ganyan ba'y paano lulutasin?
bago pa may mangyaring di maganda't krimen?
sikolohista ba'y anong payo't mensahe?
upang maiwasan ang ganyang pangyayari?

- gregoriovbituinjr.
03.14.2024

Tungkol sa Akin

Aking larawan
Adhikain naming tipunin ang mga tula, maikling kwento, sanaysay, awitin, at iba pang sulating likha ng manggagawa, maralita at iba pang sektor ng lipunan, lalo na yaong nananawagan ng pagbabago at pagtatayo ng tunay na lipunang makatao.