Ang pagiging vegetarian at budgetarian

Ang pagiging vegetarian at budgetarian

panibagong tatak sa tshirt ang aking nagawan

pagkat nasusulat ay tunay ngang makabuluhan

kakaibang prinsipyo para sa pangangatawan

sabi'y "I am a vegetarian and a budgetarian."

ayoko nga sa tokhang, ayoko rin sa pagpaslang

di lang ng tao kundi ng hayop sa daigdigan

kung ayaw mong kapwa'y parang hayop na tumimbuwang

bakit pinaslang na hayop ay kinain mo naman

kinakatay nilang manok, baboy, o baka man din

na ang pakinabang sa tao't mundo'y ang kainin

ngunit dinggin mo ang atungal nila pag katayin

umiiyak pag kinulong, ano pa't papatayin

iba ang tingin ko't pagpapahalaga sa buhay

hayop para sa tubo't pagkain ay kinakatay

ngayon, pinili kong kumain ng prutas at gulay

ngunit iba pa kung paano ko isasabuhay

- gregoriovbituinjr.

Muni sa gakgakan

Muni sa gakgakan

sayang lamang ang buhay mo kung wala kang layunin

sa buhay kundi magtrabaho, matulog, kumain

sayang lang ang buhay mo kung wala kang adhikain

kundi magpasarap, lumaklak, lumamon, wala rin

sabagay, ano nga bang pakialam ko sa iyo

kung iyan na ang landas na piniling tahakin mo

subalit huwag mong punahin kung anong pinili ko

lalo't minsan lang tayong mabuhay sa mundong ito

tinahak ko'y aktibismo, may layuning marangal

para sa bayan, masa, manggagawang nagpapagal

sinapuso't sinaisip, prinsipyo'y ikinintal

ipaglaban ang karapatan, katarungan, dangal

iba ako, iba ka, ako'y isang aktibista

huwag mong hanapin sa akin ang di mo makita

huwag mo akong itulad sa iyo, manalig ka

mamamatay akong sa kapwa'y di nanamantala

- gregoriovbituinjr.

* gakgakan - daldalan ng dalawang tao, mula sa UP Diksiyonaryong Filipino, pahina 380

* Litratong kuha ng makatang gala habang naglalakad kung saan-saan.

Makiisa sa laban ng manggagawang pangkalusugan

Makiisa sa laban ng manggagawang pangkalusugan

manggagawang pangkalusugan ay taas-kamao

sama-samang kumilos sa adhikang pagbabago

hangarin nila'y proteksyon bilang mga obrero

sa kabuhayan nila't karapatang demokratiko

pagkat may banta ng tanggalan sa kanilang hanay

papalitan ng kontraktwal sa kanila ba'y pakay

ng mga may-ari ng ospital na nabubuhay

sa pagod ng manggagawang nagpapagal na tunay

ngayong may pandemya, saka pa ito nagaganap

silang mga frontliner na sa bayan lumilingap

subalit tatanggalin sila? aba'y anong saklap

di dapat masayang lang ang kanilang pagsisikap

samahan natin ang manggagawang pangkalusugan

taas-kamaong makiisa sa kanilang laban

tulad din nating hangad ay hustisyang panlipunan

samahan sila sa laban hanggang pagtagumpayan

- gregoriovbituinjr.

* litratong kuha ng makatang gala sa pagkilos sa ika-35 anibersaryo ng People Power, 02.25.21

Ipanawagan natin ang Labor Power!

Ipanawagan natin ang Labor Power!

Labor Power! yaong panawagan nila't adhika

laban sa krisis at panunupil sa masa't dukha

Labor Power! itayo'y sistemang pangmasang sadya

para sa gobyerno ng manggagawa't maralita

halina't panawagang ito'y ating itaguyod

na kasama ang manggagawa't maralitang lungsod

halina't kumilos dahil ang bansa'y nalulunod

sa bulok na sistema't tayo'y di dapat maanod

- gregoriovbituinjr.

* litratong kuha ng makatang gala sa pagkilos sa ika-35 anibersaryo ng People Power, 02.25.21

Kwento: Paggunita sa Unang Pag-aalsang EDSA

PAGGUNITA SA UNANG PAG-AALSANG EDSA

Maikling kwento ni Gregorio V. Bituin Jr.

Nag-aral at grumadweyt ako ng elementarya sa paaralan ng mga madre sa Nazareth School sa Sampaloc, Maynila, 1981. Nag-aral at grumadweyt ako ng high school sa paaralang pinamumunuan ng mga pari sa Letran sa Intramuros, Maynila, Abril 1985. Pumasok ako sa kolehiyo kung saan kayraming aktibista, na pinagtapusan naman nina Tatay at Nanay, sa kursong BS Aeronautical Engineering, Hunyo 1985.

Kaya nasa sapat na gulang na ako upang masaksihan ang unang pag-aalsang EDSA. Labingpitong gulang ako at nasa unang taon na sa kolehiyo. Panahon iyon na wala nang pasok sa aming unibersidad na FEATI University dahil sa rali at pag-aaklas ng mga estudyante mula pa ng kalagitnaan o magtatapos na ang taon ng 1985. Hindi pa ako aktibista noon kaya hindi ko pa nauunawaan talaga ang mga nangyayari. 

Di ako makapasok sa pamantasan dahil hinaharang ng mga estudyanteng nagrarali, kaya nakikinig na lang ako sa iba’t ibang isyung binibigkas ng mga naka-megaphone at may mga dalang plakard.

Naging kasapi ako noon ng Catholic Youth Movement (CYM) sa Our Lady of Loreto Parish sa Bustillos St., sa Sampaloc, Maynila, nang makatapos ako ng tatlong araw na seminar ng CYM noong 1984. Ang aking ama naman ay kasapi ng Holy Name Society sa simbahang iyon.

Noong Pebrero 1986, kasagsagan na ng pagkilos ng mga tao sa EDSA. Sumama ako sa ilang kasapi ng Holy Name Society na magbigay ng mga pagkain sa EDSA. Nangalap naman ang aking ama ng tinapay sa mga bakery na nagbigay naman, pati bakery ng kanyang pinsan sa Project 8. Nagbigay sila nang malamang ibibigay sa mga tao sa Edsa ang tinapay.

Sa Edsa ay naging saksi ako sa mga naroong sundalong armado at mga pari’t madreng nagdarasal, at mga karaniwang tao. Saksi ako nang ibaba ng mga armadong nakasakay sa tangke de gera ang kanilang baril at inabot ang rosaryo at bulaklak na bigay ng mga tao.

Sumama ako nang malaman kong nagkakaisa ang mga tao upang labanan ang diktadura at upang mapaalis si Marcos sa Malakanyang. Sumama ako dahil noong bata pa ako’y tinanggal ng pamahalaang Marcos ang kinagigiliwan namin noong palabas na cartoon sa telebisyon – ang Mazinger Z at ang Voltes V. Kaya sa mga nakapuntang kabataan sa Unang Pag-aalsang Edsa, di ko itinuturing na isa akong bayani, kundi saksi at kaisa ng bayan. Mas itinuturing ko ang sarili kong kabilang sa Voltes V generation na nagpalayas sa halimaw na diktador. Let’s volt in! 

* Unang nalathala sa pahayagang Taliba ng Maralita, ang opisyal na publikasyon ng pambansang samahang Kongreso ng Pagkakaisa ng Maralitang Lungsod (KPML), isyu ng Pebrero 16-28, 2021, pahina 14.

Ituloy ang laban ng masa

Ituloy ang laban ng masa

di pa rin nagbabago itong bulok na sistema

kumilos na noon ang manggagawa't aktibista

mula Haymarket Square at welga sa La Tondeña

mula diktadura hanggang pag-aalsa sa Edsa

inaral ang takbo ng pulitika't ng lipunan

bakit laksa'y naghihirap, nagpapasasa'y ilan

bakit pribadong pag-aari'y kamkam ng mayaman

bakit kayraming lupang pag-aari ng Simbahan

kayraming katanungan sa mundo'y dapat masagot

sa mga mapagsamantala'y di dapat matakot

lalaban tayo't maniningil, may dapat managot

tanikalang nakapulupot ay dapat malagot

sistemang bulok ba'y pamana sa kinabukasan

o kikilos tayo upang mapang-api'y hubaran

ng gintong baluting pribilehiyo ng iilan

baguhin na natin ang sistema't tayo'y lumaban

ituloy ang pakikibaka, ang laban ng masa

upang kamtin ng bayan ang panlipunang hustisya

wakasan lahat ng tipo ng pagsasamantala

at wakasan na rin ang paghahari ng burgesya

- gregoriovbituinjr.

* litratong kuha ng makatang gala sa pagkilos sa ika-35 anibersaryo ng People Power, 02.25.21

Soneto sa manggagawa

Soneto sa manggagawa

kahit delikado ang trabaho ng manggagawa

na paminsan-minsan sila'y ating tinitingala

dahil nasa taas ng pader o sa tuktok kaya

ng gusali, trabaho'y gagawin kahit malula

sapagkat manggagawa, tagaugit ng lipunan

pangunahing nag-aambag sa ekonomya't bayan

silang manggagawa'y tagatimon ng kasaysayan

ngunit tinuturing na mga aliping sahuran

upang makabalik kinabukasan sa trabaho

living wage sa batas, minimum wage ang sinusweldo

ganyan tinatrato ang mga bayaning obrero

dito sa ilalim ng sistemang kapitalismo

uring manggagawa, magkaisa upang lumaya

sa lipunang itong kayo rin mismo ang lumikha

- gregoriovbituinjr.

* litratong kuha ng makatang gala habang naglalakad kung saan-saan.

Ang ating panawagang pampublikong pabahay

Ang ating panawagang pampublikong pabahay

libre, ligtas, sustenableng pampublikong pabahay

panawagan ng maralita't prinsipyadong pakay

itinanim nila ang binhi't tutubo ang uhay

upang mamunga ng inaasam na gintong palay

pampublikong pabahay ang sa dibdib halukipkip

konseptong nagsimula sa pangarap na masagip

sa hirap ang pamilya ng dukhang bugbog ang isip

kung paano kakamtin ang ginhawang nalilirip

di pribadong pag-aari, at di rin namamana

gobyerno'y bahalang may matitirhan ang pamilya

di gaya ngayon, sa paninirahan, bahala ka

mamulubi man sa taas ng bayarin at upa

iba'y patirahin kung di mo gagamitin ito

lalo't lumipat ng tirahan dahil sa trabaho

nagkapamilya ang anak, hihiwalay sa iyo

may laan ding pabahay sa kanila ang gobyerno

iyan ang magandang konseptong dapat ipaglaban

pampublikong pabahay ang ating paninindigan

pag namatay ka, may iba namang gagamit niyan

prinsipyo't tindig para sa makataong lipunan

- gregoriovbituinjr.

* litratong kuha ng makatang gala sa pagkilos sa ika-35 anibersaryo ng People Power, 02.25.21

Soneto sa dukha

Soneto sa dukha

kami man ay dukha

o nagdaralita

di pakakawawa

sa tuso't kuhila

kahit mahirap man

may paninindigan

makikipaglaban

ng may karangalan

kami'y di susuko

sa burgesyang lilo

dugo ma'y kumulo

kami'y di yuyuko

kung dukha man kami

sa bayan may silbi

- gregoriovbituinjr.

- nag-selfie sa People Power monument, 02.25.21

Pasubali

Pasubali

huwag kang basta sumunod sa mga matatanda

akala'y nakakatulong sila't ngawa ng ngawa

kaya ka pinag-aral dahil may sariling isip

na matanto ang mga bagay-bagay sa paligid

ngunit matuto ka sa karanasan nila't kwento

baka may makatas kang magagamit sa buhay mo

magkakaiba ang kalagayan noon at ngayon

tulad sa larong chess, aralin mo rin ang sitwasyon

di pwedeng pulos Ruy Lopez ang opening mong batid

pag nag-Sicilian o Pirc defense na siya'y tagilid

isipin mo ang dapat gawin sa kasalukuyan

kongkretong pagsusuri sa kongkretong kalagayan

alamin mo na rin ang samutsaring pasubali

buhay na ito'y tadtad ng pagbabakasakali

- gregoriovbituinjr.

* Kuhang litrato ng makatang gala habang naglalakad sa Taft Ave., malapit sa P. Faura St.

* (PATV) - PASSABLE ALL TYPES VEHICLES, (NPLV) - NOT PASSABLE LIGHT VEHICLES, (NPATV) - NOT PASSABLE ALL TYPES VEHICLES

Mga kwento ng nakaraan

Mga kwento ng nakaraan

kwento ng lola ko, noon daw panahon ng Hapon

dinanas nila'y hirap ngunit sila'y nakaahon

dagdag pa, pag nagluto ng sinaing na tulingan

baga ay bao sa tungko, di sa modernong kalan

huwag magwalis sa gabi, mawawala ang swerte

may pera na sa basura, swerte'y galing sa dumi

may narinig daw silang aswang kaya nagtalukbong

may magnanakaw na pala't nanakaw ang panabong

kwento ni ama, noon daw panahon ng martial law

tahimik ngunit kumukulo ang dugo ng tao

subalit nang pumutok ang welga sa La Tondeña

naunawa ng tao ang panlipunang hustisya

"Makibaka, Huwag Matakot" ang kanilang hiyaw

subalit ibatay sa sitwasyon pag isinigaw

bumagsak si Marcos, anong aral na makukuha

ngayon kay Duterte, People Power pa ba'y uubra

kapag magluluto ka raw ng sinaing sa tungko

tingnan-tingnan, baka malata, di ayos ang luto

ating aralin ang mga kwento ng nakaraan

baka may magagamit para sa kasalukuyan

- gregoriovbituinjr.

* Kuhang litrato ng makatang gala habang naglalakad kung saan-saan.

Ang tatak sa tshirt

Ang tatak sa tshirt

tatak sa tshirt ng makatang mapagtiis

ay "Social Progress should be based on Social Justice"

paninindigan at prinsipyong ninanais

kamtin ng masa laban sa pagmamalabis

payak na panawagan at inaadhika

upang ang bawat isa'y tuluyang sumigla

sa pagkilos laban sa inhustisya't sigwa

na gawa ng mga kuhilang anong sama

- gregoriovbituinjr.

02.25.2021saPeoplePowermonument

Nawalan ng trabaho, pinalayas sa tirahan

Nawalan ng trabaho, pinalayas sa tirahan

O, kayraming manggagawang nawalan ng tirahan

sapagkat sila'y pinalayas sa inuupahan

dahil sa pandemya'y nagsara ang pinapasukan

nawalan na ng trabaho ang obrerong sahuran

nawalan ng pambayad sa kaserang negosyante

kaya pinalayas na sila't di na mapakali

tapos na ang pagtitig sa maagiw na kisame

at naging bubong na nila'y kalangitan sa gabi

kaysakit na pangyayari sa panahong pandemya

walang trabaho't nagsarahan ang mga pabrika

laksa ang apektado nang pandemya'y manalasa

kalunos-lunos na sitwasyong nagsadlak sa dusa

mga manggagawang ito'y dapat alalahanin

tagapalikha upang ekonomya'y payabungin

sa kalsada na tumira, sila'y pagkaisahin

upang malutas ang kaharap nilang suliranin

- gregoriovbituinjr.

* litratong kuha ng makatang gala sa pagkilos sa ika-35 anibersaryo ng People Power, 02.25.21

Dinggin ang sigaw ng mga manggagawa

Dinggin ang sigaw ng mga manggagawa

"Laganap na tanggalan sa trabaho, ipagbawal!"

at "Likhain ang industriyang akma sa new normal!"

dalawang panawagang ano't tila magkakambal

mensaheng sa kapitalista'y baka makagimbal

subalit iyan ang wastong panawagan, ang tama

sa panahon ang pandemya sa masa'y kumawawa

upang maiwasan ang sigwang nagdulot ng luha

habang panlipunang hustisya ang inaadhika

ito ang tugon nila sa kongkretong pagsusuri

sa sitwasyong ang kapitalismo'y kamuhi-muhi

makatarungang panawagan, prinsipyadong mithi

na dapat mapagtagumpayan, dapat ipagwagi

halina't makiisa sa hiling ng manggagawa

at samahan natin sila sa nagbabadyang sigwa

- gregoriovbituinjr.

* litratong kuha ng makatang gala sa pagkilos sa ika-35 anibersaryo ng People Power, 02.25.21

Ang talumpati

Ang talumpati

mahalagang ating narinig yaong talumpati

ng isang lider-masa, mensahe'y apoy, masidhi

mga datos at tindig na kanyang ibinahagi

ay tagos sa dibdib, katotohanang anong hapdi

pagkat kayrami nang sakripisyo ng mga dukha

sa pakikipaglaban upang hustisya'y mapala

subalit karapatan nila'y binabalewala

sitwasyon nila'y kalunos-lunos, kasumpa-sumpa

kailan matatamo ang ginhawang asam nila

kailan makakamtan ang panlipunang hustisya

naglalagablab ang talumpati ng lider nila

patuloy ang ningas ng apoy ng pakikibaka

marubdob na talumpating talagang tumatagos

upang mapagkaisa ang dukhang binubusabos

ng sistemang kapital, mapagsamantalang lubos

ah, bulok na sistema'y dapat tuluyang matapos

- gregoriovbituinjr.

* litratong kuha ng makatang gala sa pagkilos sa ika-35 anibersaryo ng People Power, 02.25.21

Panawagan nila'y "No To Jeepney Phaseout!"

Panawagan nila'y "No To Jeepney Phaseout!"

bakit walang habag ang mga kinauukulan

at babalewalain ang kanilang kagamitan

sa pagtatrabaho, paano na ang kabuhayan

kung tuluyang ipi-phase out ang kanilang sasakyan

tatak ng pagka-Pinoy ang mga dyip sa kalsada

isa nang klasikong kilalang-kilala ng masa

makasaysayan ang disenyo't lapat sa kultura

natatangi sa mundo't tinitingnang kakaiba

ipapalit daw sa kanila'y mga modernong dyip

modernisasyon daw ang sa gobyerno'y halukipkip

subalit mini-bus ang ipapalit sa mga dyip

buhay ng kanlang pamilya kaya'y masasagip

paano ang kabuhayan ng ating mga tsuper

ah, dinggin ang panawagan nila sa nasa poder

sigaw nila sa anibersaryo ng People Power

ay "No to jeepney phaseout! Yes to reform! Labor Power!"

- gregoriovbituinjr.

* litratong kuha ng makatang gala sa pagkilos sa ika-35 anibersaryo ng People Power, 02.25.21

Ang makatao nilang prinsipyo

Ang makatao nilang prinsipyo

nilabanan na nila ang anumang demolisyon

hanggang matanggap nila'y walang taong relokasyon

di makatao ang demolisyong naganap noon

at dinudugo sila sa mga bayarin ngayon

sa malayong sukal ay tila dagang pinerwisyo

kaya nabuo ang makatao nilang prinsipyo:

pabahay ay karapatan, pabahay ay serbisyo

huwag itong pagtubuan, huwag gawing negosyo

pilit nilang nilabanan ang pagsasamantala

ng mga burgis na elitista't kapitalista

na ang tingin sa maralita'y masakit sa mata

ng negosyo kaya tinataboy, etsa-puwera

panawagan nila sa plakard ay ating pakinggan

dahil may bahid ng dugo ng pakikipaglaban

- gregoriovbituinjr.

* litratong kuha ng makatang gala sa pagkilos sa ika-35 anibersaryo ng People Power, 02.25.21

Ang ating panawagan: Labor Power

Ang ating panawagan: Labor Power

tatlong dekadang higit naganap ang People Power

nang pinatalsik ng buong bayan ang isang Hitler;

ngayon, obrero'y nananawagan ng Labor Power

na mensahe ng bayan sa nakaupo sa poder

noong diktadurang Marcos, manggagawa'y nagwelga

na ang isyu'y kontraktwalisasyon sa La Tondeña;

ang aral na iyon, ngayon ay itinutuloy pa

para sa kabuhayan, karapatan, demokrasya

ang nilalayon ng diktadura'y katahimikan

upang walang marinig na gulo't katiwalian;

ang nais ng masang manggagawa'y kapayapaan

na tumatagos sa dangal, puso nila't isipan

saanman, ang Labor Power ay paalingawngawin

upang ang bulok na sistema'y ganap nang malupig

lipunang makatao'y itayo para sa atin

at sa lahat ng manggagawa sa buong daigdig

- gregoriovbituinjr.

* litratong kuha ng makatang gala sa pagkilos sa ika-35 anibersaryo ng People Power, 02.25.21

Karapatan, hindi karahasan!

Karapatan, hindi karahasan!

maliwanag ang panawagan ng matandang iyon

"Karapatan, Hindi Karahasan!" ang kanyang hamon

sa pamahalaan, sa mamamayan, kanyang layon

at paninindigan sa tangan niyang plakard doon

aba'y ilang beses na nga bang winawalanghiya

ang karapatan ng mamamayan, lalo na't dukha

ilang beses na bang masa'y inapi't kinawawa

pati proseso ng batas ay binabalewala

sakit sa kalusugan, idadaan sa pagpatay

kaya maraming ina ang lumuha't naglupasay

bakit dahas ang sagot sa inakalang pasaway

pinaslang agad imbes kausaping malumanay

kaya mensahe ng matanda'y sinasang-ayunan

pagkat iyon sa paniwala ko'y makatarungan

ating isigaw: "Karapatan, Hindi Karahasan!"

na ating iparinig sa namumuno sa bayan

- gregoriovbituinjr.

* litratong kuha ng makatang gala sa pagkilos sa ika-35 anibersaryo ng People Power, 02.25.21

Panawagan sa World Day of Social Justice

Panawagan sa World Day of Social Justice

ngayong Pebrero a-beynte, World Day of Social Justice

ating alalahanin ang mga nangagtitiis

sa kawalang hustisya, ligalig, danas na amis

asam na anumang siphayo'y mawala't mapalis

hustisya nawa'y kamtin ng buhay na iwinala

sapagkat walang pusong halimaw yaong nanudla

parak ay ginawang berdugo ng puno ng bansa

habang mga kuhila'y ngising aso't tuwang-tuwa

"End the assault! Stop the killings!" itong aming hiyaw

"Justice for all victims of E.J.K." pa'y aming sigaw

yaong mga inosenteng biktima'y binalaraw

mga ina'y lumuha't walang hustisyang matanaw

may bahid ng dugo ang katarungang nilalayon

dahil may pakana'y asong ulol o tigreng buhong

naglalaway makakita ng nagpilang kabaong

utak nito'y panagutin, parusahan, ikulong

Pandaigdigang Araw ng Hustisyang Panlipunan

isang araw na oportunidad sa sambayanan

nang sama-samang kumilos para sa katarungan

na sana'y kamtin ng mga mahal nilang pinaslang

- gregoriovbituinjr.

02.20.2021

Ang nagwawalis sa lansangan

Ang nagwawalis sa lansangan

mabuhay ang masang tagapaglinis ng kalsada

mabuhay ang manggawang nag-ayos ng basura

kaysipag sa trabaho kahit umagang-umaga

kapuri-puri matanaw mo lang ang tulad niya

kaya di na madawag ang kagubatan ng lungsod

na sa iyong paglalakad ay di matatalisod

pagkat sila ang dahil ng linis na tinaguyod

tinatahak ang daang sa mata'y kalugod-lugod

kalat mo, kalat ko, kalat ng masa'y winawalis

tinitiyak na kapaligiran ay anong linis

nawawala sa puso ang danas na dusa't amis

lalo't may pandemya pa't maraming di makaalis

maraming salamat sa nagwawalis ng lansangan

tinatanggap mong sahod sana'y maayos din naman

salamat sa pangangalaga ng kapaligiran

at sa tapat mong tungkuling paglingkuran ang bayan

- gregoriovbituinjr.

* Kuhang litrato ng makatang gala habang naglalakad kung saan-saan.

Ang payo

Ang payo

mag-ingat lagi sa mga gubat mong papasukin

anang isang kasama, pinayo niya sa akin

pag-oorganisa't propaganda'y iyong masterin

nang kayanin ang mga daratal na suliranin

tulad ng chess ay aralin mo ang pasikut-sikot

anong tamang sulong, anong basa mo't iyong sagot

ituring mong isang puzzle, at labanan ang takot

bagong sitwasyon, bagong sistema, masalimuot

gumapang man ang dahongpalay sa iyong katawan

mahulog man sa hukay o ikaw ay magulungan

maging listo sa panganib na di mo mapigilan

magpakatatag, tiyaking malinaw ang isipan

sa welga, makinarya'y huwag hayaang ilabas

obrero'y pagkaisahin laban sa mararahas

pakatandaan, anumang problema'y malulutas

ituring mong gubat mo ang gubat na nilalandas

- gregoriovbituinjr.

* Litratong kuha ng makatang gala habang naglalakbay sa isang lalawigan.

Kwento: Babae ka! Hindi babae lang...

BABAE KA! HINDI BABAE LANG...

Maikling kwento ni Gregorio V. Bituin Jr.

Lumabas ako ng bahay upang pumunta ng botika para bumili ng gamot nang makasalubong ko ang isa kong kaklaseng babae noong elementarya. Namumugto ang kanyang mga mata. Marahil maghapong umiyak. 

Nagkatinginan kami, nagbatian. Kinumusta ko siya. Sabi niya, okay lang, sabay ngiti ng matipid. Hanggang tumungo siya at mukhang iiyak. 

Isa iyong araw na hindi kaiba sa karaniwan. Subalit para kay Magdalena, ang araw na iyon ay parang kanyang kamatayan. Dahil binugbog na naman siya ng kanyang kinakasama. Kaya niyaya ko muna siya sa isang restoran sa kabilang kanto. Umorder ako ng paborito kong tapsilog. Softdrinks na lang daw sa kanya. Hanggang kinumusta ko ang kanyang buhay may-asawa. Matagal bago siya umimik. Para bang naghahanap ng tapang na isiwalat ang nasa dibdib.

Barkada ko siya noong elementarya. Lagi kong kalaro, at minsang nakatabi sa klase. Matalino siya, maganda, at magaling. Subalit hindi gayon ang nangyari sa kanyang buhay-pag-ibig. Naipagtapat niya sa akin na malimit siyang bugbugin ng kanyang kinakasama. Ipinakita niya sa akin ang mga pasa sa kanyang braso at likod.

Sinabi ko, "Mali ang ginagawa niya sa iyo. Bakit hindi mo siya iwan?"

Anya, "May anak kami. Siya lang ang kumakayod para sa amin. May mali din kasi ako, minsan ay hindi agad ako nakakapagluto ng hapunan. Nakatulog kasi ako dahil sa pagod sa maghapong paglalaba at sa pag-aalaga kay Baby."

Sabi ko uli, "Mali naman na bugbugin ka agad dahil hindi ka nakapagluto ng hapunan."

Sabi niya, "Wala akong magawa. Babae lang ako. Sa kanya ang bahay at siya ang nabgtatrabaho. Hindi ko naman siya maiwan dahil paano na kami ng anak ko? Saan kami pupunta? Matagal nang patay sina Papa at Mama."

Sabi ko, "Alam mo, klasmeyt, noong magkaklase tayo sa elemtarya, hanga ako sa iyo dahil laging mataas ang grado mo kumpara sa akin. Naalala ko pa nang tinulungan mo ako sa ilang subject, tulad ng Pilipino at Araling Panlipunan."

Bahagya na siyang umimik. Sabi niya, "Wala iyon, nakaraan na iyon. Nagkita nga kami minsan ng ilan nating klasmeyt noon. Bakt wala ka sa reunion?"

"Hindi ko agad nalaman iyon. Tapos na nang malaman ko sa mga litrato n'yo sa pesbuk. Siyanga pala, 'yung kaninang sinabi mo, hindi ako kumporme roon."

"Saan?"

"Sa sinabi mong babae ka lang. Alam mo, klasmeyt, babae ka! Hindi babae lang. Kayo ang kalahati ng daigdig. Kung hindi dahil sa inyo, wala kaming mga lalaki. Kung hindi dahil sa inyo, wala tayong lahat dito. Kaya huwag mong sabihing babae ka lang. Babae ka!"

Matagal na katahimikan. Napaisip siya. Maya-maya ay nagsalita siya.

"Ano namang gagawin ko?" anya.

"Tanda mo ba ang mga bayaning pinag-aralan natin noon sa Araling Panlipunan. Sina Gabriela Silang, Teresa Magbanua, Trinidad Tecson, Tandang Sora, Gregoria de Jesus? Hindi ba't sila'y mga matatag na kababaihan ng kanilang panahon, lider ng kanilang henerasyon upang ipagtanggol ang bayan mula sa pang-aapi at pagsasamantala ng mga dayuhan at kababayang naghahari-harian sa lipunan? Ikaw pa nga ang nagturo sa akin niyan noon sa Araling Panlipunan kaya nakapasa ako, di ba? Tanda mo?"

Napangiti siya.

"Kung okay lang sa iyo, may pulong ang mga kababaihan tulad mo para sa pagkilos ng mga kababaihan sa Marso Otso. Nais kong makasama ka roon. Okay ba sa iyo? Nais kitang tulungan. Pwede mo ring isama ang anak mo kung walang magbabantay. Ano?"

"O, sige, sasama ako. Kailan ba ang miting na iyon?"

* Unang nalathala sa pahayagang Taliba ng Maralita, ang opisyal na publikasyon ng pambansang samahang Kongreso ng Pagkakaisa ng Maralitang Lungsod (KPML), isyu ng Pebrero 1-15, 2021, pahina 16-17.

Mababasa sa plakard ang tindig nila't damdamin

Mababasa sa plakard ang tindig nila't damdamin

nagso-social distancing din ng tag-iisang metro

ang mga nagraraling talagang disiplinado

nananawagang "Kalusugan, Pagkain, Trabaho!

Hindi Panunupil, Pandarambong, Pang-aabuso!"

tulad ng hawak na plakard ng isang maralita

makatarungang panawagan, layon at adhika

kahit may pandemya, mayroon silang ginagawa

sa ngalan ng hustisya para sa bayan at madla

kumukulo ang dugo bagamat tahimik sila

seryoso sa pakikibaka para sa hustisya

makahulugang mensahe kapag iyong nabasa

ang tangan nilang plakard na laban sa inhustisya

maraming salamat sa kanilang mga pagkilos

pagkat bawat hakbang nila sa puso'y tumatagos

- gregoriovbituinjr.

* Kuha ng makatang gala sa pagkilos sa UP Diliman noong Enero 29, 2021.

Walang iwanan

Walang iwanan

hindi ako tumatakas at nang-iiwan

upang ang sarili ko'y mailigtas lamang

madakip man ako sa anumang labanan

buti ang gayon kaysa nang-iwan sa laban

sa anumang sitwasyon, dapat maging handa

kahit kaharapin pa'y sangkaterbang tingga

upang ipagtanggol ang manggagawa't dukha

at sa dumaratal na sigwa'y sumalunga

walang iwanan sa laban hanggang mamatay

habang tinataguyod ang lipunang pakay

baybayin man ang matatayog na tagaytay

sisirin ang laot o mabaon sa hukay

walang iwanan ay prinsipyong itinaga,

di sa bato, kundi rito sa puso't diwa

- gregoriovbituinjr.

* Nag-selfie ang makatang gala sa painting ng isang kasamang tibak sa dating tanggapan ng BMP sa QC. 

Wala akong konsepto ng sabi nila'y bakasyon

wala akong konsepto ng sabi nila'y bakasyon

kung saan magpapahinga ako't maglilimayon

pagkat nasa isip ko lagi'y pagrerebolusyon

pagkat ayokong masayang lang ang aking panahon

sa bakasyon at di matupad ang atang na misyon

tuloy ang laban at gawaing pag-oorganisa

tuloy-tuloy lang ang layuning dapat maimarka

tuloy lang ang pagpapatupad ng gawaing masa

tuloy ang sa obrero't maralita'y mag-eduka

hanggang sa nilalayon, sila na'y maging kaisa

babawiin ang inagaw nilang tinig at puri

lalo't sanhi ng hirap ay pribadong pag-aari

tatanggalin ang kapritso ng mga naghahari

upang manggagawa't dukha'y maging iisang uri

at lipunang makatao'y kanilang ipagwagi

- gregoriovbituinjr.

Tula sa ika-20 anibersaryo ng pagkamatay ni Ka Popoy Lagman

saktong dalawampung taon na ang nakararaan

nang si Ka Popoy Lagman ay pinaslang sa Diliman

hanggang ngayon, naghahanap pa rin ng katarungan

ang pamilya, pati na kasamahan sa kilusan

mantak mong isipin, dalawang dekada na pala

ng paglulupa't tumanda na kaming aktibista

hustisya'y kaybagal subalit kami'y umaasa

sa kalaunan ay makakamit din ang hustisya

- gregoriovbituinjr. 02.06.2021