Maikling kwento: Paghuli sa mga tinuturing na pasaway

PAGHULI SA MGA TINUTURING NA PASAWAY
Maikling kwento ni Greg Bituin Jr.

"Galing lang ako sa botika upang bumili ng facemask, pero ubos na raw at walang stock. Kaya umuwi na ako. Sa paglalakad ay bigla na lang akong hinuli at pinalo ng yantok ng pulis. Pasaway daw ako at hindi sumusunod, dahil wala raw akong suot na facemask." Ito ang kwento ni Ka Kiko sa ilan pang nakakulong sa presintong iyon.

"Halos ganyan din ang nangyari sa akin. Wala rin akong mabilhan. Tapos sabi nila, dapat social distancing. Sinunod ko iyon. Pero silang mga alagad ng batas ang hindi sumusunod, dahil mismong dito sa kulungan ay walang social distancing. Para tayong sardinas dito." Ito naman ang sabi ni Efren na nakilala ni Ka Kiko sa loob.

Tahimik lang na nakikinig si Ka Dodong sa kanilang usapan. Subalit siya'y natanong. "Ikaw naman, anong kwento mo?"

Ayaw sana niyang sumabat sa usapan, ngunit nais na rin niyang ikwento ang nangyari sa kanya. Aniya, "May facemask ako, subalit wala akong quarantine pass. Taga-Malabon ako subalit nais kong bumili ng isda sa Navotas. Hinuli ako't ikinulong. Di pa alam ng pamilya ko ang nangyari sa akin."

Matitindi na ang mga usapan sa piitang iyon. Ikinulong sila sa salang walang suot na facemask, walang quarantine pass, at mga pasaway daw sila.

Sumabat naman si Ka Lito na isang manggagawa. Ang kwento niya, bilang lider-manggagawa, hindi niya kinakalimutan ang Pandaigdigang Araw ng Paggawa na sumasapit tuwing unang araw ng Mayo. Tiniyak nilang may social distancing at sila’y nagpahayag sa social media ng mga panawagang tulad ng Free Mass Testing Now! na nakasulat sa kanilang plakard. Ayon pa sa kanya, walang masama roon dahil "Taon-taon naman ay ipinagdiriwang namin ang Mayo Uno. Ganoon din ngayon, na naka-facemask kami, nag-alkohol, at nag-social distancing, ngunit hinuli pa rin."

Sumabat uli si Ka Kiko, "Ano bang maaasahan natin sa ganitong gobyernong walang pakundangan sa karapatang pantao. Iyon ngang sundalong si Winston Ragos na sinita ng limang pulis ay pinaslang ng pulis, na may sayad din yata, dahil walang facemask. Meron pang batang pinalo ng yantok ng pulis dahil walang facemask. May hinuli ring twalya, imbes facemask, ang isinuot. Paano na ang due process at karapatang pantao?”

Narinig sila ng pulis na nagba-bantay sa kanila. "Mga pasaway kasi kayo, kaya dapat kayong hulihin."

Sinagot tuloy ni Ka Kiko ang pulis na bantay. "Paano kami naging pasaway? Naubusan nga ng facemask sa botika, pasaway?"

"Mas pasaway kayong mga pulis. Sabi ninyo, dapat social distancing, pero dito sa kulungan, naka-social distancing ba kami? Ang hepe nyo ngang si Debold Sinas, nakapag-manyanita pa. Nagkasayahan nang hindi naman nag-social distancing. Tapos, di nakasuhan. Basta pulis, lusot sa kaso kahit lumabag." Dagdag naman ni Efren.

Maya-maya, nakita rin ng mga kamag-anak ni Ka Dodong ang kanyang kinaroroonan. Akala nila'y tuluyang nawala ang kanilang ama. Ayon sa isang dating bilanggong pulitikal, isa itong kaso ng desaparesido dahil sapilitang siyang iwinala, at si Ka Dodong ay resurfaced pagkat muling nakita.

Ilang araw naman ang lumipas, dumating na ang abugadong sumaklolo kay Ka Lito. Laya na siya. Subalit paano ang ibang walang abugado?

Ang sabi ni Atty. Juan sa mga nabilanggo, "Hindi kayo mga pasaway, dahil ang palpak ay ang plano sa kwarantinang ito. Dapat maging makatao. Kung wala kayong facemask, bakit kayo ikukulong? Ang dali-dali, magbigay lang sila ng facemask, wala na sanang problema. Ang problema, imbes na mga doktor o kaya’y mga espesyalista sa karamdaman ang manguna sa pagbaka sa coronavirus na ito, bakit pulis at militar ang nangunguna? Anong malay ng mga iyan sa problema sa kalusugan? Ang dapat, serbisyong medikal, hindi militar. Checkup at hindi checkpoint. Kung walang facemask, dapat magbigay ng facemask. Tulong, hindi kulong. Paana lang kung maipasa ang Anti-Terror Bill? Baka mas tumindi pa ang mga paglabag sa karapatang pantao..."

Bukod sa mga bilanggo, medyo naliwanagan din ang ilang pulis. Humingi ng pasensya. "Sumusunod lang naman kami sa utos mula sa itaas. Sabi nga ni Presidente, shoot them dead laban sa mga pasaway. Mabait pa kami dahil hindi namin kayo pinatay. Sumusunod lang po kami sa utos."

Napailing na lang ang mga bilanggo at ang abugado sa palsong paliwanag ng pulis.

Bago umalis kasama ng abugado, isinigaw ni Ka Lito, "Karapatang pantao, ipaglaban! Free mass testing now!" na ikinagulat man ng mga naroon ay hinayaan na lang silang makaalis.

* Unang nalathala sa pahayagang Taliba ng Maralita, ang opisyal na publikasyon ng pambansang samahang Kongreso ng Pagkakaisa ng Maralitang Lungsod (KPML), isyu ng Hunyo 16-30, 2020, pahina 18-19.

Ang manipesto ng proletaryado

Ang manipesto ng proletaryado

magandang pagnilayan natin bawat sinasabi
ng isang manipestong sa atin ay kakandili
halina't basahin ito't unawaing maigi
kasulatan itong dapat nating ipagmalaki

pagnilayan natin ang apat nitong kabanata
ipinaliwanag ang lipunan, anong adhika
bakit may pinagsasamantalahan at kawawa?
bakit may mapagsamantala't nang-aping kuhila?

bakit pantay sa lipunang primitibo komunal?
bakit may lipunang aliping ang tao'y animal?
bakit ang magsasaka'y api sa lipunang pyudal?
bakit obrero'y alipin sa lipunang kapital?

bakit tinuring na ang kasaysayan ng lipunan
ay kasaysayan din ng makauring tunggalian?
bakit sistemang kapitalismo'y dapat palitan?
at ang uring manggagawa'y magkaisang tuluyan?

ang panawagan sa dulo ng aklat ay alamin
bakit uring manggagawa'y dapat pagkaisahin?
wala raw mawawala sa manggagawa, basahin
natin, kundi ang tanikala ng pagkaalipin

matapos mabasa ito'y magtalakayan tayo
naunawa mo ba ang papel ng proletaryado?
bakit papalitan ang sistemang kapitalismo?
anong lipunang ipapalit ng uring obrero?

- gregbituinjr.
06.28.2020

Pagtanaw sa nagbabagong panahon

noong bata ako'y nilagnat, aking naalala
pinakain ng lugaw ng ina kong nag-alala
subalit pag nilagnat ka ngayong may kwarantina
di lang nanay, buong barangay ang mag-aalala

isa lamang iyan sa nakita kong kaibahan
sa sitwasyon noon at sa ngayong kapanahunan
iba ang dati't ang bagong normal na kalagayan,
na dapat nating pakasuriin at paghandaan

noon, pag naka-facemask ka'y huhulihin ng parak
tingin sa iyo'y holdaper kang sa masa'y pahamak
ngayon, huhulihin ng parak ang di naka-facemask
tingin ay pasaway kang sa masa'y magpapahamak

noon, krisis-pangkalusugan, solusyong medikal
ngayong krisis pangkalusugan, solusyon: militar
noon, upang di magkasakit, checkup sa ospital
ngayon, upang iwas-sakit, checkpoint o maospital

noon, facemask ay nagmahal nang pumutok ang bulkan,
ang mga walang facemask, binigyan ng lingkodbayan
ngayon, facemask ay nagkaubusan, walang mabilhan,
ang walang facemask, magmulta o doon sa kulungan

noon, pag may sakit, gobyerno'y tutulong sa kapos
ginagawan ito ng paraan, pati panustos
ngayon, di ang sakit ang tinutukan nilang lubos
mamamayan ang kinalaban, di coronavirus

- gregbituinjr.

Paano nga ba ang paggawa ng maikling kwento

paano nga ba ang paggawa ng maikling kwento
kung hindi ka naman nakikipag-usap sa tao
saan mo hahanguin ang mga ikukwento mo?
pulos ba sa haraya, sa pantasya o sa limbo?

di ba't ang kwento'y magandang may pinagbabatayan
lalo na't tunay na buhay ang iyong salalayan
ngunit kung sa kwentong pantasya'y mahusay ka riyan
tulad ng Encantadia, bawat akda'y pagbutihan

minsan, manood ng balita ng tunay na buhay
pag-ibig, aksidente, paglisan, puso'y umaray
makinig din sa tsismisan ng iyong kapitbahay
anong ginawa ng pulis sa ilalim ng tulay

subalit ano nga bang maipapayo ko rito?
basahin mo ang librong Mga Agos sa Disyerto
na sa panitikang pambansa'y isa nang klasiko
lima silang manunulat, may tiglilimang kwento

basahin mo pati kwento sa magasing Liwayway
ano ang mga salik ng kwento: tauhan, banghay,
lunan, panahon, ginamit na salita, magnilay
sa pagbabasa, ang pagkatha'y magiging makulay

kumuha ng bolpen at papel, simulang magsulat
minsan isipin din, sinong babasa't bubulatlat
sagutin bakit sa kwento mo sila'y mamumulat
matapos mabasa'y anong tumimo't nahalungkat?

- gregbituinjr.

Sanaysay sa Taliba: ANG KASONG LIBELO

SERYE NG BATAS AT KARAPATAN

Ang kasong libelo 

Maikling sanaysay ni Greg Bituin Jr.

Natatandaan ko noong ako pa’y editor ng pahayagang pangkampus na upang maging matagumpay ang kasong libelong isasampa sa iyo ay dapat may apat na batayan, at may daglat itong PIDM. Publication - paglathala; Identification - Pagkilala o pagtukoy; Defamation - Paninirang puri; at Malice - malisya. Pag wala ang isa man sa apat na ito ay hindi magiging hinog ang kasong libelo. Halimbawa, sa isang blind item, may presensya ng tatlo pero hindi tinukoy ang pangalan, hindi ito magiging matagumpay na kasong libelo, dahil kulang ng isa.

Gayunman, mas dapat din nating aralin ang batas sa libelo upang makaiwas tayong makasuhan sa isang sinulat nating di natin mapanindigan, o di natin mapatunayan sa harap ng hukuman.

Ayon sa Artikulo 353 ng Philippines Revised Penal Code, ang kahulugan ng libelo ay “a public and malicious imputation of a crime, or of a vice or defect, real or imaginary, or any act, omission, condition, status or circumstance tending to cause dishonor, discredit or contempt of a natural or juridical person, or to blacken the memory of one who is dead.”

Sa simpleng sabi, pag may paninirang puri kang inilathala, maaari kang sampahan ng kasong libelo. Pagkat hindi garantiya ang kalayaang magpahayag. Ang pinaka-epektibong depensa rito ay ang katotohanan, at kaya mong idepensa ang iyong ulat ng mga katibayan, tulad ng preponderous evidence at testimonial evidence.

Dapat nauunawaan natin ito lalo na’t ginagawa natin ang ating pahayagang Taliba ng Maralita. Kaya may nagsusulat ng mga salitang “diumano”, “ayon sa saksi”, o sa Ingles ay “alleged”, at iba pa.

Paano maiiwasang makasuhan ng libelo? Ano ang dapat nating gawin pag tayo’y nakasuhan nito? Di sapat ang dapat handa tayong makasuhan ng libelo. Ang malaki riyan ay magkano ang piyansa, na di lang libo kundi milyong piso, lalo na’t ang nagsakdal ay mayaman at kilalang tao.

Sa susunod na isyu, pag-usapan naman natin ang isyu at batas hinggil sa cyberlibel.

* Ang artikulong ito'y unang nalathala sa pahayagang Taliba ng Maralita, ang opisyal na publikasyon ng pambansang organisasyong Kongreso ng Pagkakaisa ng Maralitang Lungsod (KPML), isyu ng Hulyo 16-30, 2020, pahina 2.

Karahasan at paglabag sa karapatang pantao sa panahon ng kwarantina

KARAHASAN AT PAGLABAG SA KARAPATANG PANTAO SA PANAHON NG KWARANTINA 

Saliksik ni Greg Bituin Jr.

Balitang-balita ang maraming paglabag sa karapatang pantao nang magsimula na ang lockdown o community quarantine noong kalagitnaan ng Marso 2020 dahil sa pananalasa ng COVID-19. Dapat daw, lahat ay may facemask, mag-alkokol, Stay-at-Home, mag-social distancing, atbp. upang maiwasan ang sakit na COVID-19. Habang ang marami'y nananawagan noon ng Free Mass Testing, at ayuda.

Subalit maraming paglabag sa karapatang pantao ang naganap, dahil mga pasaway daw ang mga nagtinda upang di magutom ang pamilya, hinambalos ng yantok, binugbog, sinaktan, kinulong, at ang pinakamatindi’y ang pagpatay. Ano pa bang aasahan natin kung sinabi mismo ng pangulo na “Shoot them dead!” sa sinumang lumalabag sa polisiya sa kwarantina? Tulad ng tokhang, karahasan ang mga naganap.

Kawawa ang inabot ng mga walang facemask, pulos maralita ang mga hinuli’t ikinulong. Habang ang mga sikat at kampi ni Duterte ay nakakalaya sa kabila ng mga paglabag din sa polisiya ng kwarantina. Sikat sa social media ang pagkakaligtas, sa kabila ng paglabag, nina Senador Koko Pimentel, Mocha Uson, Debold Suñas, at marami pang iba.  

Kitang-kita ang tunggalian ng uri sa kasalukuyan. Tunay ang sinabi sa kantang Tatsulok: “At ang hustisya ay para lang sa mayaman.” At kita ito ng mga maralitang galit na sa nangyayaring inhustisya sa lipunan.

Nasaan na ang due process? Sa panahon ng tokhang nga’y walang due process, hahanapin pa ba natin ito sa ngayon? Oo. Sapagkat ito ang nararapat. 

Sunod-sunod ang mga vendor na hinuli dahil gutom sila’t nais kumita upang mapakain ang pamilya. May 13-anyos na pinalo umano ng yantok ng pulis. Si Ka Dodong na taga-Navotas, na hinuli’t muntik maging isang desaparesido, dahil walang quarantine pass. May magsasakang namatay dahil tinanggihan ng anim na ospital. Pinaslang ang sundalong si Winston Ragos, gayong limang pulis ang naroroon. May war shock umano ang sundalo, ngunit tila may topak din ang pulis na bumaril sa kanya. Pati manggagawang nagdiwang ng Mayo Uno ay dinakip din at ilang araw namalagi sa kulungan.

Ayon kay Mayor Joy Belmonte ng Quezon City, pag walang facemask sa QC, 6 na buwang kulong at P50K na multa. Anong klase ang ganitong pinuno, na imbes bigyan ng facemask ang walang facemask ay ikukulong pa?

Nakaparaming karahasan, na imbes tutukan ang COVID-19, ay pulos tapang at pananakit ang nararanasan ng mamamayan. Ganito nga ba ang pamahalaang pinamumunuan ng matapang na mamamatay-tao, at nagsabing una sana siyang nanggahasa sa isang babaeng Australianang pinaslang.

* Unang nalathala ang artikulong ito sa Taliba ng Maralita, ang opisyal na publikasyon ng Kongreso ng Pagkakaisa ng Maralitang Lungsod (KPML), isyu ng Hunyo 1-15, 2020, pahina 10-11.

Ang pagkamatay ni George Floyd na naging mitsa ng protesta sa US

Ang pagkamatay ni George Floyd na naging mitsa ng protesta sa US

Maikling sanaysay ni Gregorio V. Bituin Jr.

Black Lives Matter. Muling nabuo ang malaking protesta ng mga Itim sa Amerika bunsod ng pagkamatay ni George Floyd. Hindi ito tulad sa Pilipinas, na di pa agad masabing Brown Lives Matter, dahil Pilipino rin ang pumapatay sa kapwa Pilipino sa mga nagaganap sa salvaging o E.J.K (Extra-Judicial Killings) sa bansa.

Si George Floyd ay isang Egoy (Amerikanong Negro) na nakita sa video at litrato na nakadapa sa gilid ng isang police car, pinosasan ang mga kamay sa likod at dinaganan ng tuhod ng pulis na Puti ang kanyang leeg. Ang pulis, si Derek Chauvin, at tatlo pang pulis, ang umaresto kay Floyd, dahil diumano sa pekeng pera. Nangyari iyon sa Minneapolis noong Mayo 26, 2020.

"I can't breathe! (Hindi ako makahinga!)" ang paulit-ulit niyang sinasabi. Namatay siya sa kalaunan.

Kinabukasan ay sinibak agad ang apat na pulis. Ayon sa awtopsiya, homicide ang ikinamatay ni Floyd. Sa madaling salita, namatay siya sa kamay ng pulis na si Chauvin. Kinasuhan si Chauvin ng third-degree murder at second-degree manslaughter.

Dahil sa nangyari, nagkaroon ng malawakang protesta sa pagkamatay ni Floyd, at laban sa karahasan ng mga pulis na Puti laban sa mga Egoy, sa iba't ibang lugar ng Amerika, maging sa ibang panig ng mundo.

Bago iyon, bumili si George Floyd ng kaha ng sigarilyo sa Cup Foods sa Minneapolis, at nagbayad ng $20. Nang makaalis na siya pasakay ng kanyang SUV, tumawag ng pulis ang may-ari ng Cup Foods sa hinalang peke ang perang ibinayad ni Floyd. Kaya dumating ang mga pulis at inaresto si Floyd.

Sa ating bansa, marami nang pinatay ang mga pulis sa War in Drugs. Ang nangyari kay Kian Delos Santos, kung ikukumpara kay Floyd, ay nagpaputok din ng maraming protesta para sa hustisya.

Kung nagalit ang mga tao sa pagpatay na iyon ng pulis, na mitsa ng libu-libong protesta, sa ating bansa naman, sa takot pagbintangang kumakampi sa adik, ang kawalang proseso at kawalang katarungan ay tila binabalewala. Ayaw lumabas sa kalsada, ayaw iprotesta ang mga mali.

Dapat kumilos din tayo laban sa inhustisya. Dapat kumilos din tayo laban sa kawalang paggalang sa due process at karapatang pantao.

Nakagawa man ng pagkakamali si George Floyd, hindi siya dapat namatay, o "di-sinasadyang" pinatay. Isa siya ngayong inspirasyon sa pakikibaka laban sa racismo, karahasan ng mga Puti laban sa mga Itim, at laban sa police brutality.

Sa ating bansa, kung napanood natin ang dokumentaryong "On the President's Order", isa itong dokumentaryo sa War on Drugs at panayam sa mga totoong pulis at totoong pamilya ng biktima ng pagpaslang.

Ang pakikibaka para sa hustisyang panlipunan ay ipinakita sa pagkamatay ni George Floyd sa Amerika, habang si Kian delos Santos naman, bilang naging kinatawan ng iba pang pinaslang. Kung maisasabatas pa sa ating bansa ang Terror Bill, baka mas lalong umabuso ang mga nasa kapangyarihang nang wala pang Terror Bill ay marami nang pinaslang nang walang paggalang sa due process.

Nawa'y makamtan ng mga biktima ng pamamaslang ang hustisya!

* Ang artikulong ito'y unang nalathala sa Taliba ng Maralita, ang opisyal ng publikasyon ng pambansang organisasyon ng Kongreso ng Pagkakaisa ng Maralitang Lungsod (KPML), isyu ng Hunyo 1-15, 2020, pahina 18-19.

Sa panahon ng mga robot

Sa panahon ng mga robot

sinanay sila upang maging mga ala-robot
sumunod lang sa chain-of-command at huwag sumagot
sinanay sa "yes sir", tiger look na nakakatakot
sinanay raw nang sa laban ay di lalambot-lambot

kaya trato nila sa mga sibilyan ay plebo
na papaluin lang upang disiplinahin ito
hazing sa akademya'y dinala nila sa tao
babanatan agad ang pasaway o kalaboso

kaya sa kwarantina'y walang kara-karapatan
ang mamamayang tinatrato nang parang kalaban
nirerespeto lang nila'y naghahari-harian
tingin sa sarili'y mas mataas kaysa sibilyan

kasangkapan lang sila ng dalahirang rehimen
tanging kakampi niya't sunud-sunurang alipin
kaya sa Terror Bill ay gigil isabatas na rin
na siyang magtatanggol sa pangulong utak-lumpen

ganyan ang utak ng mga robot na palamara
mabuti pang maalis ang lupit ng istruktura
at maitayo ang totoong depensa ng masa
mula sa mamamayang marunong makipagkapwa

karapatang pantao'y kanilang iginagalang
bawal sa kanila ang E.J.K. o pamamaslang
dinadaan sa wastong proseso ang bawat hakbang
sinanay silang magalang, di maging salanggapang

#JunkTerrorBillNow
#AyawNaminSaTerorismoNgEstado

- gregbituinjr.
06.13.2020

Maging alisto sa patalon-talong password sa fb

Maging alisto sa patalon-talong password sa fb

sa pagtipa ng email sa facebook, maging alisto
lalo na't biglang patalon-talon ang password nito
at maiiwan doon sa lalagyan ng email mo
kaya yaong makakakita sa facebook mo'y may clue

aba'y pag kumabit ang password mo sa iyong email
baguhin mo agad ang password mo upang mapigil
ang makaalam nito, baka magamit ng sutil
at palitan ang password mo ng sinupamang taksil

kaya sa password na patalon-talon ay mag-ingat
baka sa internet shop ay maiwanan mong sukat
maging alisto kang lagi nang huwag kang malingat
mahirap nang iba ang sa facebook mo makabuklat

parang lagakan ng iyong talambuhay ang facebook
akda, litrato, alaala'y diyan mo sinuksok
kaya pag-ingatan ito nang di ka rin malugmok
nang di maisahan ng matalinong asal-bulok

- gregbituinjr.
06.13.2020

Sigaw ko'y "Stop Child Labor" tuwing Hunyo a-dose

Sigaw ko'y "Stop Child Labor" tuwing Hunyo a-dose

imbes pekeng araw ng paglaya ang gunitain
World Day Against Child Labor ang alalahanin
pagkat kung Acta de Independencia'y babasahin
sa Kastila'y lumaya, sa Kano'y nagpailalim

kaya ninanais ko pang tuwing Hunyo a-dose
ipaglaban ang mga bata bilang estudyante
pagkat mga batang nagtatrabaho na'y kayrami
sa bansang itong pati bata'y agad naaapi

dapat ang mga bata'y naroon sa paaralan
at di nagkakalkal ng anuman sa basurahan
upang maibenta ang kinalakal na anuman
nang makakain lang ang pamilyang nahihirapan

di sila dapat maging mga batang manggagawa
pagkat kahit sa sahod, bata silang nadadaya
nagtatrabahong laging mura ang lakas-paggawa
pagsasamantala sa kanila'y dapat mawala

karapatan ng bata'y dapat laging irespeto
maglaro, mag-aral, maging bata ang mga ito
tuwing Hunyo a-dose, ikampanya nating todo
"Stop Child Labor Now!" ang isigaw natin sa mundo

- gregbituinjr.
06.12.2020

Preemptive strike ang layon ng Terror Bill

isang preemptive strike ang nakikita kong layon
kaya ang Terror Bill ay pinamamadali ngayon
nang matakot ang masang diskuntento sa sitwasyon
upang mapigil agad ang ala-Edsang rebelyon

dahil sa laksang kapalpakan ng gobyernong ito
sa COVID-19; pambansang utang na lumolobo;
sa malawakang krimeng pagpaslang, walang proseso;
sa pagkutya't paglabag sa karapatang pantao;

nais daw durugin sa bansa'y mga komunista
habang kinakaibigan ang komunistang Tsina
habang hinahayaang sakupin ng Tsina'y mga
isla ng Pilipinas, nakatunganga lang sila

bago pa makaporma ang masa'y pigilan agad
bago pa baho nila't katiwalia'y malantad
sinumang lalaban ay terorista, itong hangad
ng Terror Bill, bago pagkilos ng masa'y umusad

durugin agad anumang pag-aalsa ng masa
sa Terror Bill, ituring agad silang terorista
kaya preemptive strike ang Terror Bill, matakot ka
upang sa kapangyarihan ay manatili sila

desisyong pulitikal ang paghain ng Terror Bill
kahit ayaw mo'y sumunod ka, kung ayaw makitil
ang buhay, upang gagawin pa nila'y di mapigil
puri man ng bayan ay ilugso ng mga taksil

- gregbituinjr.

Patuloy akong maglilingkod bilang aktibista

patuloy akong maglilingkod bilang aktibista
bagamat pinagtuunan din ang matematika
ika nga sa chess, kombinasyon ay estratehiya
kasabihan naman sa bilyar, isa-isa muna

subalit kailangang gawin anong nararapat
lalo't nagbabalik-aral din habang nagmumulat
bakasakaling may matanaw na pag-asang sukat
at mapasakan din ang nakitang anumang lamat

prinsipyong tangan ay patuloy kong iparirinig
sa panahon man ng kapayapaan o ligalig
dapat pa ring magsulat ng mga balita't tindig
at sanaysay o tulang sa puso'y nakakaantig

bilang aktibista'y patuloy akong maglilingkod
sa uring manggagawa't masang sa hirap hilahod
tutula't tututol, sa kapital ay di luluhod
pagkat ako'y aktibista hanggang sa aking puntod

- gregbituinjr.
06.07.2020

Aldyebra sa panahon ng kwarantina

Aldyebra sa panahon ng kwarantina

habang nagninilay sa panahon ng kwarantina

aking binalikan ang natutunan sa aldyebra

isa lang sa kayraming paksa sa matematika

bakit nga ba kinakailangan ito ng masa?

bakit ba pinag-aaralan ang mga ekwasyon?

ang simpleng aritmetika ba'y di pa sapat ngayon?

elementarya pa lang ay natuto ng adisyon

pati na subtraksyon, multiplikasyon at dibisyon

noong sekundarya nang aldyebra na'y natutunan

batayang pormula o padron ay pinag-aralan

pag numerong may panaklong, multiplikasyon iyan

pag may pahilis na guhit, ito'y dibisyon naman

kaysa aritmetika, aldyebra'y mas komplikado

subalit pag inaral, madali lang pala ito

matututong suriin ang samutsaring numero

paglutas sa problema, lohika, may padron ito

halimbawa, bibili ka sa tindahan ng kape

para sa limang katao, ang bawat isa'y syete

pesos, ang ambag nilang pera'y limampu at kinse

pesos, ano ang ekwasyon, paano mo nasabi?

ang ekwasyon:

limang tao x P7 kape = P65 kabuuang pera minus sukli

5(7)=65-x

x+5(7)=65

x=65-[5(7)]

x=65-35

x=30

magkano naman ang sukli pag nakabili ka na?

tama ba ang sukli mo't di nagkulang ang tindera?

ngunit di mo ibibigay ang animnapu't lima

kundi ang tindera'y susuklian lang ang singkwenta

kaya aldyebra't lohika'y ganyan kaimportante

na sa ating pamumuhay ay tunay na may silbi

balikan na ang aldyebra't iba't ibang diskarte

sapagkat ito nga'y may pakinabang na malaki

- gregbituinjr.

World Environment Day sa panahon ng COVID-19

World Environment Day sa panahon ng COVID-19

dahil sa maraming lockdown dulot ng COVID-19
kayraming tigil sa trabaho't naging matiisin
nasa bahay lang habang pamilya'y nagugutom din
kaytinding kalagayang di mo sukat akalain

subalit kailangang umangkop sa kalagayan
anong gagawin upang maibsan ang kagutuman
hanggang mapagnilayang bumalik sa kalikasan
pagkat ang buhay ay di lang hinggil sa kalakalan

nasa lungsod ka man, maaari ka ring magsaka
magtanim ng gulay sa mga walang lamang lata
bakasakaling pag may lockdown pa'y makasuporta
pagkat may gulay na pang-ulam ang buong pamilya

ika nga, sa kalikasan dapat tayong bumalik
ngayong World Environment Day, huwag patumpik-tumpik
pagpapakatao't mabubuting binhi'y ihasik
habang naipong plastik ay isiksik sa ekobrik

kalusugan ng pamilya'y laging asikasuhin
ang maruming kapaligiran ay ating linisin
huwag hayaang pagtapunan lang ang dagat natin
at tiyakin ding malinis ang ating kakainin

ngayong World Environment Day ay isiping mabuti
ang kalagayang "bagong normal" nilang sinasabi
pagharap sa "bagong búkas" ay huwag isantabi
patuloy na magsuri nang di lamunin ng gabi

- gregbituinjr.
06.05.2020

Huwag maging tuod laban sa terorismo ng estado

"Evil prospers when few good men do nothing." - anonymous

sabi nila, "pag wala kang ginagawang masama
huwag matakot sa Terror Bill" na kanilang gawa
ang kritisismo mo nga'y kanilang minamasama
paano na kaya ang karapatang magsalita
dapat mong ihibik ang hinaing mo'y di magawa

marami ngang walang ginagawa ang inaresto
nitong lockdown dahil daw pasaway ang mga ito
walang Terror Bill, laganap na ang pang-aabuso
may pinaslang pa nga silang isang dating sundalo
dukha nga'y hinuli dahil naghanapbuhay ito

ginawa ang Terror Bill upang kanilang matakot
ang tutuligsa sa ginagawa nilang baluktot
badyet sa pulis at militar nga'y katakut-takot
binawasan ang pangkalusugan gayong may salot
dito pa lang ay kita mo na sinong utak-buktot

tingin ng ilang may tsapa sa sibilyan ay plebo
kaya gayun-gayon lang mamalo ang mga ito
sa mamamayan upang daw maging disiplinado
natutunan ay hazing, manakit ng kapwa tao
walang Terror Bill, ganyan na sila kaabusado

pag kritiko ka, baka bansagan kang terorista
binabaluktot ang batas para lang sa kanila
kita mo ito kina Koko, Mocha't manyanita;
ang paglaban sa Terror Bill ay para sa hustisya
kaya huwag maging tuod, dapat lang makibaka

nais nilang maging pipi tayo't sunud-sunuran
kahit nayuyurakan na ang ating karapatan
nais ng Terror Bill na panunuligsa'y wakasan
lalo't tinuligsa'y buktot at may kapangyarihan
nakaupo sa tronong animo'y santong bulaan

#JunkTerrorBill
* Dissent is not a crime. EJK is!

- gregbituinjr.
06.05.2020 (World Environment Day)

Ilang tanaga sa kwarantina

* ang tanaga ay katutubong tulang may pitong pantig bawat taludtod

nakakatuliro na

ang buhay-kwarantina

gutom na ang pamilya

aba'y wala pang kita

nasok sa pagawaan

ngunit walang masakyan

ganitong kalagayan

nga'y sadyang pahirapan

nasaan ang respeto

nitong ating gobyerno

paano ang obrero

pupunta ng trabaho

kulang ang patakaran

nitong pamahalaan

di ba pinag-isipan

bago lockdown ay buksan

taktika'y di ba sapat?

estratehiya'y salat?

makikita mong sukat

ang trato sa kabalat

tunggalian ng uri

ang tila naghahari

burgesya'y nanatili

ang dukha'y pinapawi

kung ano-ano'y gawa

nitong trapong kuhila

batas na kinakatha

ay di angkop sa madla

di kasi lumululan

ng pangmasang sasakyan

kaya di nagagawan

ng wastong patakaran

pulitiko'y ganito

kasi nga'y asindero

o negosyante ito

pekeng lingkod ng tao

makataong lipunan

ang ating kailangan

kung saan karapatang

pantao'y ginagalang

- gregbituinjr.

* Unang nalathala sa Taliba ng Maralita, ang opisyal na publikasyon ng Kongreso ng Pagkakaisa ng Maralitang Lungsod (KPML), isyu ng Hunyo 1-15, 2020, pahina 20.

Ang inahin at ang kanyang labing-isang sisiw

unang araw ng Hunyo nang makitang napisa na
ang labing-isang itlog na nilimliman ng ina
halos apat na linggo ring sinubaybayan siya
buti't nagawa agad ang bagong tahanan nila

ah, nakakatuwang may bagong mga alagain
na sa panahong lockdown ay pagtutuunang pansin
kaya agad silang ibinili ng makakain
at nilagyan ng tubig upang di sila gutumin

ito ang ikalawang pagkakataong nangitlog,
nilimliman at napisa ng inahin ang itlog
ibang anak niya'y malalaki na't malulusog
ngayon, may labing-isang sisiw siyang iniirog

nawa'y magsilaki silang malakas at mataba
subalit mag-ingat sila sa mga pusang gala
magkaisa sila't huwag ring basta magpabaya
nang sa bayan ay may madulot din silang ginhawa

- gregbituinjr.
06.02.2020

Ang mabuhay bilang vegetarian at badyetaryan

paano bang mabuhay bilang isang vegetarian
na pulos gulay ang laging nasa hapag-kainan
bagamat nais ko ring mag-isda paminsan-minsan
natuto ako sa kilusang makakalikasan

di naman ako tumatanggi pag may mga karne
maliban kung pista, di ako basta bumibili
ng karne, sa manok nga'y nagkakasakit na dine
paborito kong pork chop lang minsan, di makatanggi

sa hirap ng buhay, di lang ako nag-vegetarian
kaytagal kong nabuhay bilang isang badyetaryan
depende sa badyet ang agahan at tanghalian
minsan ay altanghap, badyetaryan hanggang hapunan

bata pa lang ako'y natuto kina ama't ina
kumain lagi ng gulay, talbos, kamatis, okra
kangkong, kibal, kalabasang pampatalas ng mata
kaya natuto na ring magtanim nito tuwina

kamatis, bawang, sibuyas, ay kinakaing hilaw
pag-iinit ng luya o salabat na pangsabaw
mga pampalakas ko bukod sa sikat ng araw
sa mahabang lakaran ay nakakatagal nga raw

almusal, tanghalian, hapunan, altanghap ito
kaya kung vegetarian ako, pasensya na kayo
gayunman, isda't lamangdagat ay kinakain ko
basta iwas lagi sa karne upang sigurado

- gregbituinjr.
06.02.2020

Manunulat na karpintero

manunulat man, paminsan-minsan ay karpintero
tangan ang lagari, kahoy, mga pako't martilyo
kaya sa pagkatha'y may mga paksang panibago
kahit na di talaga karpintero ang tulad ko

iginuhit sa kwaderno ang planong nasa isip
tiyaking may mga gamit kang iyong halukipkip
anong gagawin sa kwarantinang nakaiinip
gawaing bahay, magkarpintero, at di umidlip

kahit nga simpleng kulungan ng manok ang magawa
sa inahing may labing-isang itlog na napisa
nang may bagong tahanan na siya't kanyang alaga
ang plinano ko sa kwaderno'y ginawa kong kusa

inihanda ang lapis, lagari, kahoy, kawayan
at sinukat ang gagawing haligi't ginuhitan
ganyan din sa mga kahoy, saan ang uukitan
handa nang maglagari, sa trabaho'y napalaban

unang araw, pagputol ng kawayan at pagkayas
sunod na araw, pundasyon ay ginawang parehas
inukit ang kawayan, pasok ng kahoy sa butas
nagpako, nagtali ng alambre, loob at labas

ikatlong araw, naglagay ng iskrin sa palibot
sahig at bubong, dapat walang sisiw na lumusot
nang tapos na, inahin at sisiw niya'y dinampot
at ang bagong tahanan ang sa kanila'y sumambot

ganyan nga, paminsan-minsan, tayo'y karpintero rin
anong gagawin, maitutulong, kayang abutin
may bagong piyesa sa mga karanasan natin
ganito pag kwarantinang kahit ano'y gagawin

- gregbituinjr.
06.01.2020