Dispalinghadong flood control, gumuhò

DISPALINGHADONG FLOOD CONTROL, GUMUHÒ

may dispalinghadong flood control ang nabisto

na halaga'y walumpu't pitong milyong piso

nasayang lang ang pondo, nakapanlulumò

nang proyektong flood control ay biglang gumuhò

sa kabilâ ng kawalan ng bagyo, lindol

o bahâ, sayang tuloy ang mga ginugol

kung di pala pulido ang pagkakagawâ

ng panlaban sa bahâ, kawawà ang madlâ

winalang bahala ang ulat na may bitak

ang proyekto, hanggang pagguho na'y naganap

mga residente na mismo ang nagsuplong

sa awtoridad, binalewala ang sumbong

dapat talagang nangyari'y imbestigahan

na kayâ di pulido ay may kurakutan

sa ganyan, masa'y dapat talagang magalit

at sinumang kurakot ay dapat mapiit

- gregoriovbituinjr.

12.29.2025

* ulat mulâ sa pahayagang Remate, DIsyembre 17, 2025, pahina 1 at 2

Kasaysayan at kabayanihan

KASAYSAYAN AT KABAYANIHAN

kahapon lamang ay nag-usap ang Kamalaysayan

o Kaisahan sa Kamalayan sa Kasaysayan

ano nga ba ang kasaysayan ng kabayanihan?

ano ang kabayanihan ng nasa kasaysayan?

nakapag-usap kami sa bahay ni Ninong Dadò

hinggil sa buhay, samahan ba'y saan patutungò?

saysay ng kasaysayan, paano bansa'y nabuô?

sa pamilya ni Sidhay, ngalan nila'y katutubò

kasamang Kikò sa pamumuno'y nagpanukalà:

sa limang Ga mamulat mga pinunò sa bansâ

yaong Giliw, Giting, Gilas, Ganap, at Gantimpalà

mula katutubong lirip, di kanluraning diwà

nabanggit ko ang kay Jacinto'y Liwanag at Dilim

malayang akdang sa kaytinding liwanag ay lilim

lalo ngayong ang bansa'y kinakanlungan ng lagim

ng mga kurakot sa krimeng karima-rimarim

kay Ka Jed, panulat na Baybayin sa Amerika

binalita ng anak niyang antropolohista

salitang busilak, tapat at taya'y nabanggit pa

mga bayani'y itinaya ang buhay talaga

nagbigay ng malalim na diwa si kasamang Ric

na saliksik sa kasaysaya'y dapat matalisik 

si Ate Bel, inasikaso'y librong sinaliksik

habang sa sansulok, nagsulat ako ng tahimik

- gregoriovbituinjr.

12.28.2025    

Pagkatha't lampungan

PAGKATHA'T LAMPUNGAN

kaysarap masdan ng mga pusà

sa lampungan habang kumakathâ

ang makatâ ng mga akalà

o ng samutsaring sapantahà

kapwa pusa'y kanyang dinilaan

tulad ng paglinis sa katawan

o tandâ rin ng pagmamahalan

ng mga pelina sa lansangan

ganyan lang kahit mumunting bagay

isinasama sa pagninilay

baka may katotohanang alay

na nilantad sa atin ng búhay

ang pagkatha'y pagkamalikhain

at ginagawâ di man kumain

lalo't walang salaping maangkin

likha ng likha kahit gutumin

- gregoriovbituinjr.

12.28.2025

* nasa bidyo ang mga pusà at ang poster na nakasulat ay "Don't think! Thinking is the enemy of creativity." ~ Ray Bradbury"

* pelina - feline sa Ingles

* mapapanood ang bidyo sa kawing na: https://www.facebook.com/share/r/17PYRJRe9b/ 

Paglalakbay sa búhay

PAGLALAKBAY SA BÚHAY

palakad-lakad, pahakbang-hakbang

sa isang malawak na lansangan

animo'y nagpapatintero lang

sa maraming tao at sasakyan

tumatawid sa mga kalsada

sa dinaraanang sanga-sanga

habang naglalakbay na mag-isa

at nadarama'y lumbay at dusa

mahalaga'y maraming manilay

na isyu man o pala-palagay

kayâ mga kathang tula'y tulay

patungo sa pangarap na búhay:

isang lipunang mapagkalingà

bansang maunlad at maginhawà

walang balakyot at walanghiyâ

wala ring kurakot at kuhilâ

- gregoriovbituinjr.

11.28.2025

* mapapanood ang bidyo sa kawing na: https://www.facebook.com/share/r/1ANtdYnMX2/ 

Maging bayani

MAGING BAYANI

nakodakan puntang pulong hinggil sa kasaysayan

mula sa kitaan ay amin itong nadaanan

paalala'y: "Be a hero to our heroes' children"

maging bayani tayo, aba'y kaygandang isipin

kaytinding usapin ngayon ang malalang korapsyon

mga bayani kung nabuhay pa'y tiyak babangon

palalayain ang bayan mula sa pagkasadlak

sa kumunoy ng katiwalian, pusali, lusak

anong lalim ng kanina lang ay pinag-usapan

ng Kaisahan sa Kamalayan sa Kasaysayan

(Kamalaysayan): kultura, konsepto, pagkatao,

ang pagkabuo ng bansa, anong tungkulin dito

paano matanaw ang liwanag sa laksang dilim

lalo na't ngayon korapsyon ay karima-rimarim

sinagpang ng ahas, pating, buwaya, at buwitre

ang buwis at pondo ng bayan, talagang salbahe

kaya hamon sa atin ang nasabing paalala

na laban sa korapsyon, tayo'y may magagawa pa

dinastiya't oligarkiya'y tuluyang mabuwag

pangarap na sistemang patas ay dapat itatag

- gregoriovbituinjr.

12.27.2025

Kayrami palang search engine

KAYRAMI PALANG SEARCH ENGINE

natutunan ko sa isang palaisipan

na sa internet pala'y kayraming search engine

lalo't mananaliksik kang may hinahanap

mga impormasyong dapat mabasa man din

nariyan ang Rambler, Infospace, Blekko, Yahoo,

Altavista, Gigablast, Webopedia, Blingo,

Yandex, Google, Dogpile, Naver, Lycos, Otalo,

Excite, Hotbot, Mamma, Yippy, Iwon, Mahalo

samutsaring makina sa pananaliksik

Yahoo at Google lang ang madalas kong gamit

ang iba'y susubukan kong may pagkasabik

lalo't may hinahanap ako't hinihirit

salamat at may Word Search o Hanap Salità

at ganitong datos ay nahanap kong biglâ

- gregoriovbituinjr.

12.27.2025

Nakapagngangalit na balità

NAKAPAGNGANGALIT NA BALITÀ

sinong di magngangalit sa ganyang balità:

nangangaroling, limang anyos, ginahasà

at pinatay, ang biktima'y napakabatà

kung ako ang ama, di sasapat ang luhà

dapat madakip at maparusahang tunay

ang mga suspek, dapat silang binibitay

may kinabukasan pa ang batang hinalay

sa ganyang kasamaa'y di mapapalagay

anang ulat, ang bata'y inumpog, sinakal,

isinako, kamatayang talagang brutal

sa sibilisadong mundo'y malaking sampal

umaming durugista ang dalawang hangal

kahiya-hiya ang krimen nilang ginawâ

angkan nila tiyak sila'y ikahihiyâ

- gregoriovbituinjr.

12.26.2025

* ulat mulâ sa headline at pahina 2 ng pahayagang Bulgar, Disyembre 23, 2025    

Hayaan n'yong magkwento ako

HAYAAN N'YONG MAGKWENTO AKO

hayaan n'yong magkwento ako sa bawat sandali

pagkat pagkukwento naman ay di minamadali

salaysay ng mga nangyari, dinanas at sanhi

hanggang itanong sa sarili, anong aking mithi?

bakit mga trapong kurakot masamâ ang budhi?

ang Paskong tuyó ba'y pagtitiis lamang sa tuyó

may letson nga subalit ang buhay ay nanunuyô

pagkat walâ na ang tanging pagsintang sinusuyò

kahit tahakin ko man ang ilaya hanggang hulô

di ko na batid kung paano tupdin ang pangakò

hayaan n'yong makathâ ko pa ang nobelang nais

upang kamtin ang asam na tagumpay na matamis

sa kabilâ ng mga naranasang pagtitiis

hanggang aking matipunong katawan ay numipis

- gregoriovbituinjr.

12.25.2025

Paskong tuyó

PASKONG TUYÓ

ano bang aasahan ng abang makatâ

sa panahong ipinagdiriwang ng madlâ

kundi magnilay at sa langit tumungangà

kahit nababatid ang samutsaring paksâ

tandâ ko pa ngayon si Heber Bartolome

noong buhay pa't nakakapunta pa kami

sa kanyang bahay, talakayan ay matindi

at may konsyertong Paskong Tuyó siya dati

ngayon, mag-isa akong nagpa-Paskong Tuyó

walâ na si misis, walâ nang sinusuyò

singkwenta pesos ang isang tumpok na tuyó

binili kahapon, kanina inilutò

minsan, tanong ko, sadyâ bang ganyan ang buhay

ako'y makatâ at kwentistang mapagnilay

tanging naisasagot ko'y magkakaugnay

habang patuloy pang nakikibakang tunay

- gregoriovbituinjr.

12.25.2025

Regalong isdâ sa tatlong pusang galâ

REGALONG ISDÂ SA TATLONG PUSANG GALÂ

sadyang ipinaglutò ko sila ng isdâ

upang madama rin ng mga pusang galâ

ang diwà ng ipinagdiriwang ng madlâ

bagamat Paskong tuyó ang dama kong sadyâ

sa panahong yuletido ay naririto

pa ring kumakathâ ng mga tula't kwento

wala pang pahinga ang makatang biyudo

buti't may mga pusang naging kong kasalo

ang isa'y inahing pusang may tatlong anak

ang dalawa'y magkapatid, nakagagalak

walâ si alagà, saan kayâ tumahak?

habang pusò nitong makata'y nagnanaknak

sige, mga pusang galâ, kayo'y kumain

kaunti man ang isdâ, ipagpaumanhin

basta nandyan kayo'y laging pakakainin

upang walang magutom isa man sa atin

- gregoriovbituinjr.

12.25.2025

* mapapanood ang bidyo sa kawing na: https://web.facebook.com/share/r/1693EHNwHx/ 

Noche Buena ng isang biyudo

NOCHE BUENA NG ISANG BIYUDO

nagsalita ang D.T.I., atin daw pagkasyahin

iyang limang daang piso sa Noche Buena natin

maraming nagprotesta, huwag daw tayong ganyanin

habang kurakot ay bundat sa ninakaw sa atin

may Noche Buena Challenge, diyata't aking tinanggap

Noche Buena ng isang manunulat na mahirap

ang sinabi ba ng D.T.I. ay katanggap-tanggap?

sa bisperas ng Pasko, buhay ko'y aandap-andap

ang Noche Buena ko'y wala pang limandaang piso

unang Noche Buena ko ito mula mabiyudo

sa karinderya'y sisenta pesos ang tasang munggo

ang isang tumpok ng hipon ay isandaang piso

balot ng kamatis, tatlo ang laman, bente pesos

pati sibuyas na tatlo ang laman, bente pesos

santumpok ng anim na dalanghita, trenta pesos

isang pirasong mansanas, halaga'y trenta pesos

sampû ang santaling okra sa hipon inihalò

tatlong nilagang itlog na ang bawat isa'y sampû 

limampung piso naman ang isang tumpok na tuyó 

pitumpung piso pa ang Red Horse na nakalalangô 

limampung piso ang sangkilong Bachelor na bigas

Noche Buena iyan, iba pa ang agahan bukas

dahil nag-Noche Buena'y bálo, iyong mawawatas

walang limandaang piso ang gastos, di lumampas 

- gregoriovbituinjr.

12.24.2025

* DTI - Department of Trade and Industry    

Pagbabasa't pagninilay

PAGBABASA'T PAGNINILAY

patuloy lang akong nagniniay

nagtatahi ng pala-palagay

magpa-Pasko subalit may lumbay

pagkat nag-iisa na sa buhay

abang makatâ sa kanyang kwarto

ay pinaligiran na ng libro

paksa'y pulitika, kuro-kuro

tulâ, saliksik, pabulâ, kwento

balik-balikan ang kasaysayan

ng daigdig, iba't ibang bayan

basahin pati na panitikan

ng katutubo't mga dayuhan

ganyan ang gawain ko tuwina

pag walang rali, magbasa-basa

at magsulat ng isyu ng masa

nang sistema'y baguhin na nila

- gregoriovbituinjr.

12.24.2025

Bantiláw

BANTILÁW

bihirang gamitin / ang lumang salitâ

sa panahon ngayon, / ngunit sa balità

sa dyaryo'y nabása / aba'y anong rikit

salitang "bantiláw" / sa isports ginamit

kayâ inalam ko / sa Diksiyonaryong

Adarna kung anong / kahulugan nito:

di sapat ang init / ng apoy sa kalan

upang makaluto / ng kanin at ulam

di rin daw masinop / ang pagkakagawâ

na kapag bantiláw, / madaling masirà

kumbaga, ginawa'y / di pala pulido

maiinis ka lang / pag ginamit ito

maraming salamat / at kalugod-lugod

wikang Filipino'y / naitataguyod

nang itong "bantiláw" / nabása sa ulat

may bagong salitang / sa atin nagmulat

- gregoriovbituinjr.

12.24.2025

* pamagat ng ulat sa isports ng pahayagang Bulgar: "Ancajas Nabantilaw ang Title Eliminator Dahil sa Injury", Disyembre 24, 2025, p.12

Nasa higaan ko si alagà

NASA HIGAAN KO SI ALAGÀ

kadarating ko lang galing pamamalengke

nang si alagà ay nakitang nasa katre

ayos lang, 'kako, sa akin agad tumabi

baka raw may uwing isda mulâ palengke

binidyuhan ko't siya'y aking kinausap

tilà pawis ko sa kama'y nilanghap-langhap

agad siyang pinababâ, aking pinagpag

ang higaan baka may balahibong lagas

salamat, alagà, bantay ka nitong bahay

kayâ mga daga'y di makalarong tunay

naririyan ka habang ako'y nagninilay

upang kumatha ng kwento, tula't sanaysay

ngayong Pasko, mga pusà ang kasama ko

sa Noche Buena'y sila ang aking kasalo

tig-isang pritong isdâ ang tanging regalo

habang Paskong tuyó naman ang aking Pasko

- gregoriovbituinjr.

12.24.2025

* mapapanood ang bidyo sa kawing na: https://web.facebook.com/share/r/17e1KpKw5Y/ 

Salamat sa pamasko ng karinderya

SALAMAT SA PAMASKO NG KARINDERYA

mula sa kinakainan kong karinderya

sa kanilang suki ay nagregalo sila

pamaskong handog sa mga kostumer nila

ang natanggap ko'y sando, salamat talaga

bihira rin ang mga ganitong pamasko

na mga suki nila'y bibigyang regalo

marahil ay swerte sila sa taóng ito

bilang pasasalamat, namigay ng sando

kaninang umaga'y doon ako kumain

ng sinigang na isda't kangkong ang gulayin

sa kanto ang karinderya ni Ate Arlene

doon munting regalo'y inabot sa akin

katabi kong kumain ay nagpasalamat

sapagkat pareho rin kaming nakatanggap

"Merry Christmas", si Ate Arlene ang nangusap

"Merry Christmas din po", tugon kong walang kurap

- gregoriovbituinjr.

12.23.2025

* makikita sa regalo, nakasulat ay Ate Arlene's Eatery

Bawat butil, bawat patak

BAWAT BUTIL, BAWAT PATAK

pag ikaw ay magsasaka

bawat butil mahalaga

sa paggamit man ng tubig

bawat patak mahalaga

ang isa'y pinaghirapan

nang may makain ang bayan

tinanim, inalagaan

laking galak pag anihan

kapwa galing kalikasan

ating pinagtrabahuhan

nang pamilya't kabuhayan

kaginhawaha'y makamtan 

kayâ ganyan kahalaga

bawat butil, bawat patak

tiyaking di maaksaya

ang natanggap na biyaya

- gregoriovbituinjr.

12.23.2025

* larawan mula sa google

Mga tulâ ko'y di magwawagi

MGA TULÂ KO'Y DI MAGWAWAGI

batid kong sapagkat makamasa,

makabayan, makamaralitâ,

pangkababaihan, magsasaka,

aktibista, makamanggagawà

mga tulâ ko'y di magwawagi

sa anumang mga patimpalak

pawang magaganda'y napipili

gayunpaman, ako'y nagagalak

sa mga akda nilang nanalo

ako sa kanila'y nagpupugay

salamat at buháy pa rin ako

patuloy ang katha't pagninilay

pagkat tulâ ko'y upang magsilbi

sa nakikibakang mamamayan,

sa mga maliliit, naapi,

sa nais mabago ang lipunan

kung sakaling tulâ ko'y magwagi

tiyak di galing sa akademya

kundi sa pagbabakasakali

na gantimpala'y mula sa masa

- gregoriovbituinjr.

12.22.2025

Muli, sa Fiesta Carnival

MULI, SA FIESTA CARNIVAL

sa Fiesta Carnival ay muling tumambay

upang iwing kalooban ay mapalagay

dito kami noon nagkikita ni Libay

upang kumain, upang magkwentuhang tunay

alaalang laging binabalik-balikan

lalo't magpa-Paskong punô ng kalumbayan

mabuti't may madalas pagkaabalahan

magsaliksik, kumatha't rali sa lansangan

magbenta ng mga libreto kong nagawâ

planong magsalibro ng mga bagong akdâ

subukan namang nobela yaong malikhâ

magsulat ng maikling kwento, di lang tulâ

kayraming nakathâ sa Fiesta Carnival

habang naroong sa diwa'y may nakakintal

dito'y madalas nakatambay ng matagal

kakathâ habang nagugunita ang mahal

- gregoriovbituinjr.

12.22.2025

* mapapanood ang bidyo sa kawing na: https://web.facebook.com/share/r/17bjRd841V/ 

Di ko ginagamit ang "pero" sa akdâ

DI KO GINAGAMIT ANG "PERO" SA AKDÂ

matagal ko nang di ginagamit ang "pero"

salitang Kastilà, salitang Mehikano

gayong may katumbas sa wikang Filipino

na dapat gawing palasak, gamitin ito

sa wikang Ingles, ang salitang"pero" ay "but"

sa ating wika'y ngunit, subalit, datapwat

ang mga iyan ang gamit ko sa panulat

sa tula, kwento, sa ganyan ako maingat

nais kong patampukin ang sariling wikà

bilang makatâ sa katutubong salitâ

upang mapatampok din ang ninunong diwà

habang nakikibaka kapiling ng dukhâ 

ngunit, subalit, datapwat, bagamat mithî

mga salitang ganito'y pinanatili

di wikà ng mga mananakop na imbi

kung may katumbas naman, gamiting masidhi

- gregoriovbituinjr.

12.21.2025

* kahulugan ng mga salita mula sa Diksiyonaryong Adarna

Dilis pa lang, walang pating

DILIS PA LANG, WALANG PATING

ang nakulong pa lang ay dilis

wala pang nakulong na pating

di ba iya'y nakakainis

gayong mga korap na'y buking

at ang sigaw ng taumbayan:

ikulong lahat ng kurakot!

kanilang tinig ay pakinggan

ikulong ang lahat ng sangkot

paulit-ulit yaong sigaw

inuulit-ulit ng masa

nararamdaman mo ang hiyaw

upang makamit ang hustisya

magpa-Pasko lang sa kulungan

ay yaong maliit na isdâ

wala pang pating sa piitan

walang balyenang dambuhalà

- gregoriovbituinjr.

12.21.2025

* litrato mula sa pahayagang Pilipino Star Ngayon at Pang-Masa, Disyembre 20, 2025, headline at pahina 2